Euskal Herritik Auxerrera itzultzea. Akitaniarako misioa. Karlomagnoren itzulera, umiliatua eta mingarria, azkarra da. Benetako galoparra da. Batez beste 25 km egiten ditu. egunero, kontuan hartzen badugu sei astean 1.200 kilometro egin dituela. alde batera utzita alde batean edo bestean Chasseneuil-en emaztearekin egin zituen egonaldiak. Abuztuaren 15ean Orreagako bataila gertatu zen; Euskal Herria eta Akitania zeharkatu zituen berehala, Auxerretik igaro zen, eta irailaren 24an Herstalen izan zen, Belgikan. Martxaren presak, ordea, denbora du Akitanian erabaki gogorrak hartzeko. Erresumaren zaintzaren, mugen zaintzaren eta landa-produktuen horniduraren ardura eman zion, iparraldeko herri ureztatuak hornitzeko. Akitaniak Euskal Herriarekin muga egiten du Garona osoan zehar eta Pirinioetan zehar walis musulmanekin. Akitaniako administrazioan helburu horiek betetzeko erabateko konfiantza duten pertsonak izan nahi ditu, eta, dirudienez, bertako inor ez denez fidatzekoa, akitanoen maltzurkeria eta indarkeria orori aurre egiteko moduko leinu-kondeak izendatzen ditu. Horrela, Akitania bereganatzen saiatzen da, Iparraldeko gainerako probintziekin parekatuz, benetako agintea eta ondare-baliabideak indartuz. Euskal Herria, berriz, zegoen bezala geratu da. Ez dago Lupo ii.aren berri historikorik, semea gertatuta desagertu baita.' Karlosek Euskal Herrira itzultzeko asmoa du, eta Iruñeko Euskal Herrian bere muturretaraino iristeko asmoa du. Urte batzuk geroago ikusi behar denez, euste-enpresa hori Iruñeraino eramaten saiatzen da. Akitanian ez dago kargutik kentzearen berririk, baina bai Bordelen, Tolosan, Albiren, Périgorden, Lemousin, Bourges eta abarretan konde berriak izendatzearen berririk. Bordele eta Tolosa bezalako lanpostu garrantzitsuetarako, Euskal Herriarekin muga egiten dutenak eta edozein altxamenduren aurka jotzen lehenak direnak, Sigwino eta Chorson kondeak izendatzen ditu, hurrenez hurren. Hona hemen astronomoaren testua: Beraz, Karlos erregeak jakinik erresuma bat deserosotasun horrek orain hartzen duen gorputz baten modukoa dela, eta, gero, beste gorputz batek, non eta, aholkuaz eta sendotasunaz baliatuta, sendagile gisa, jasotako osasuna ez den errespetatzen..., Akitania osoan zehar, kondeak, abadeak eta beste asko (mendekoak) izan ziren, eta basallo esaten zaie (gotorleku). Eta Bourges hiriari, lehenik eta behin, Unberto..., Tolosa Chorson..., Sigwino Bordelera... Alagoiko gutun faltsuan esaten denez, Auzias Lupo ii.a Orreagako negozio zeharkaezin horretan murgilduta ibili zen, baina Lupo Sancho semeak Dukerrian duen ondorengotzak, inolako zailtasunik gabe eta frankoen zerbitzura, zalantza guztiak ezabatzen ditu. Enboskada Iruñetik bideratu zen. Orain, hondamendiaren eta hondamendiaren larritasunaren aurrean, premiazkoena da Akitaniak Garonaren beste aldeko euskaldunak eta Pirinioetako beste aldeko musulmanak Inperioarekin konfinatzen dituztenak zaintzea.