Gaztelako eskaladari ekingo diote berriro. Hiru Sanchoetako gudua (1067). Ez dakigu zehatz-mehatz nola gertatu zen. Dagoeneko martxan dagoen mugimendua da, eta ia ezinezkoa izango da geldiaraztea. Arau juridiko, moral edo politiko ororen gainetik pasatzeko borondatea dago. 1067ko urtarrilaren 18an, Gaztelako erregea eta bere anai-arrebak Donemiliagan zeuden, Gaztelako hainbat jaun beren kausari atxikita. Eta, Gaztelak euskal erresumaren barruan egindako aurrerapenarekin batera, leialen eta haien erregearen hedapena. Leialtasun horien adibide zehatz bat On Pedro abadeak ematen du, amore eman baino lehen goi-kargua utzita. Inbaditzaile aurreratu haiek Pancorboko pasabidean ziren nagusi. Mugimendua azkarra eta sorpresazkoa da. Ebro ibaia Logroñotik gurutzatzen da; bien bitartean, Iruñeko eta Aragoiko bi Sanchoek indarrak bildu dituzte, lehengusu gerrazalea baztertzeko irrikaz. Moretek dioskunez, erregea Nafarroa barrura erretiratu zen «bertako indar guztiak eta euskal hizkuntzaren koroaren probintziak, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaia, batzera; bizkor eta maitasun handiz joan zirela denak, bertakoen leialtasun naturalagatik eta gerraren bidegabekeriaren enkontruagatik...». Vianatik ez urrun, Mendabia hiribilduaren ondoan, gaztelarrak eta euskaldunak lehiatu ziren. Partida lehiatsua eta gogorra izan zen. Sancho gaztelarrak ihes egin behar izan zuen bere zalditik saltoka. Ez zitzaien erraza gertatuko mugaraino erretiratzea. Berriro ere Errioxako eta Burebako lurrak berreskuratzen dira Oka Mendi famatuetaraino. Apirilaren 1ean euskal erregea Donemiliagan zen.