Seul, 1988. Bloke politikoen arteko borroka-garaiak gaindituta, Seulgo Joko Olinpikoek (1988) inoiz galdu behar ez zuten izaera unibertsala berreskuratu zuten. Oraingoan, ordea, dopinaren eskandalua izan zen munduko kirolaren arrazoia ilundu zuena, Ben Johnson kasuaren ondorioz sortua. Historian lehen aldiz, emakumezkoen euskal antzezpena eta partida bikoitza izan ziren: Maite Zúñiga eta Blanca Lacambra atletak. Eta, hain zuzen ere, Maite Zúñigak salbatu zuen euskal kirolarien jarduera eskasa. Bera Eibarren jaio zen, baina atletikoki Gasteizen trebatu zen, eta 800 metro lauko finala lortu zuen, zazpigarrena, eta diploma olinpikoa lortu zuen. Euskal atletismoko sailkapenik onena zen, 'Pipe' Aretak 24 urte lehenago bildutako seigarren postutik, baita Ekialde Urrunean eta, zehazkiago, Tokion (1964) ere. Arabako beste batek, Blanca Lacambrak, zorte okerragoa izan zuen olinpiadaren debutean, 400 metro lauko final-laurdenetan kanporatu baitzen. Eta Los Angelesen, Juanjo Prado 4 x 400 metroko proban estreinatu gabe geratu bazen, arestian ikusi dugun bezala, antzeko zerbait gertatu zitzaion Valentín Rocandiori Koreako Olinpiadaren 4 x 100 proban. Rocandio bai egon zela pistan. Baina Florencio Gascón eta Enrique Talavera aurrekarien arteko errelebu akastunak deskalifikazioa eragin zuen, eta, beraz, donostiar errelebistak ez zuen korrika egin. Istorio harroa, aldaketa txikiak zituen bertsio batean, berriro errepikatu zen. Arrauna, Moskun eta, bereziki, Los Angelesen hain paper garrantzitsua bete zuena, sekulako porrota izan zen, ez beldur tristeagatik. Seulen jendaurrean agertu ziren duela hilabete batzuetatik beratzen joan ziren liskarrak. Ez da inoiz jakingo giro txarra emaitza txarren aurreikuspenaren ondorioa izan ote zen, edo harmonia faltak ekarri ote zuen gaizki prestatzea. Kontua da ezabaketak egin zirenean batekoek errua bota zietela besteei, baina inor ez zen harritu. Lasurtegi eta Climentek, Los Angelesen bikain konkistatutako azpitxartelaren aldekoak, ezin izan zuten lehen itzulia gainditu, ezta errepesetan ere. Antzeko zortea izan zuten José Ramón Oyarzábal, José Luis Aguirre eta Bartolomé Alarcónek, Enrique Brionesekin batera, lau filmetan. Saskibaloian ere antzeko zerbait gertatu zen. Kaliforniako zilarretik zortzidun hunkigarri batera pasatu zen. Oraingoan, euskal ordezkaritza beste zerbait baino zeharkakoagoa izan zen. Gorago aipatu zen Espainiaren jatorria, baina Nacho Solozabalen kirol-katalanitatea. Oraingo honetan, Josetxu Biriukov Aguirregaviriak espainiar nazionalitatea amaren euskal izaerari zor dio, Espainiako Gerra Zibilaren garaian Errusiara erbesteratu zenean. Juan José Uría eta Miguel Angel Zúñiga eskubaloiko selekzioan parte hartu zuten. Dominaz joan zen, eta mailaz jaitsi zen bederatzigarren postuan geratu zen. Hala ere, aipatzekoa da Uriak Diego Ordóñez eta Luis Felipe Areta atleten errekorra berdindu zuela hirugarren aldiz jarraian, Pedro Vallana futbolariarekin batera. Xabier Isasak eta José Antonio Martiarena jaunak, zentzu hertsienean, taldekako jazarpen proban parte hartu zuten. Balantze orokor eskasa gutxi balitz, eta gainera, Fernando Mariaca arabar halterofiloak, lau urte lehenago etorkizun handiko hamabigarren tokia lortu zuenak, doping-kasu batean parte hartu zuen, antza, medikuaren axolagabekeria batengatik. Deskalifikatu egin zuten. Euskal Herriko olinpismoaren historiaren eguneratze hori egiten dugunean, hurrengo Joko Olinpikoetatik gertu gaude, 1992an Bartzelonan egingo den Aro Modernoko XX. Olinpiadatik. R A