Los Angeles, 1984. Oraingo honetan, Ekialdeko bloketik etorri zen boikotea, lau urte lehenago gertatutakoari jarraiki. Sobietarrek eta beren esparru politikoko herrialdeek, gainera, lehiaketa alternatibo batzuk antolatu zituzten, Adiskidetasunaren Jokoak izenburu generikoarekin. Lehiaketa horietan, Los Angelesen podiumera igotzeko erabili ziren markak baino marka hobeak eman ziren. Hau da, kasu honetan boikotea aktiboa eta eredugarria izan zen. Eta kirol-potentzia sozialista handien jarrera horrek mesede egin zion, nolanahi ere, Anberesko (64 urte lehenago) balentria futbolistikoetatik, euskal jarduera olinpiko onena izateari. Bi zilar-domina izan ziren emaitza-uzta orokor bikain baten adierazgarriena. Domina horiek Luis Mari Lasurtegui arraunlariaren eta Juan Manuel López Iturriaga saskibaloi-jokalariaren bularrean jarri zituzten. Ikusi berri dugun bezala, Moskun podiumera igotzeko zorian egon ziren. López Iturriaga Espainiako saskibaloi-taldeko kide zen. Kirol horretan, zalantzarik gabe, Sobietar Batasunean ez egoteak arerioa baztertzen zuen. Baina ez da ahaztu behar, finalera iristeko, Lab-Miguelen gizonek, besteak beste, Jugoslaviako hautaketa kendu behar izan zutela, beti titulua lortu nahi zuen kualifikatua. Kanada, Uruguai, Frantzia, Txina eta Australia, bide hispanotik amaierarantz zihoazen beste jale batzuk izan ziren. Bertan, zabal batetik eroriko ziren, eta aldi berean espero zuten bezala, 96-65 Estatu Batuetako anfitrioien aurrean, ordurako 101-68 antzeko batek garaituak baitzituzten. Hautapen horretan zegoen, halaber, euskal eta bizkaitar jatorriko beste abizen jokalari bat, baina katalana, ondorio guztietarako, kirolaren ikuspegitik: Nacho Solozabal. Espainiar estatuan, oro har, domina izan zen ospetsuena, saskibaloian ez baita baldean jokatzen den talde-kirol nagusia, non futbolak ez baitu Munduko Futbol Txapelketa baten erliebea hartzen; Euskadin, ezbairik gabe, Luis Mari Lasurtegiren arrakasta askoz júbilo handiagoz hartu zen. Arrauna, Euskal Herrian hain errotua zegoen kirola, non, hala ere, asko kostatu baitzen banku olinpiko mugikorraren modernotasuna onartzea, ia hamarkada bat lehenagotik egindako lan handiaren saria jaso zuen, baina munduko txapelketa arinak baino ez zituen lortu. Moskun, esan dugun bezala, Lasurtegi podiumaren atarian geratu zen, lauan. Bi urte geroago, bitan izan gabe, Lasurtegi bera, Jose Ramon Oyarzábal bere klub-lagunarekin —gogora dezagun 1980an, modalitate horretako zazpigarrena, Kortarekin batera—, laugarren postura iritsi zen Suitzako Lucerna hirian (1982) egindako Munduko Txapelketan, baina urtebete geroago, Duisburgon (Alemania Federala), seigarren posturaino erori ziren. Itxura guztien arabera, Pasai Donibaneko Kostape Klubeko bi bogadoreek egingo zioten aurre proba olinpikoari. Baina Jokoak baino hilabete batzuk lehenago, teknikariek ikusi zuten poto horrek ez zuela funtzionatzen. Patxi Sarasuak, bere buruaz arduratuta, egun gutxi batzuk lehenago erabaki zuen José Ramón Oyarzábal sakrifikatzea eta Fernando Climent arraunlari sevillano bat, baldintza fisiko arinekoa baina kalitate tekniko bikainekoa, bere ordez jartzea. Esan dezagun, bestalde, Climentek Orioko traineruan ere egin zuela bogar. Neurria hain izan zen azkarra ezen tandem sortu berriaren lehen lehiaketa izan baitzen, hain zuzen ere, Joko Olinpikoetako lehen kanporatzailea. Eta, hala ere, arazo handirik gabe iritsi ziren amaierara. Bertan, «a priori» lehiakide nagusiak Norvegia ziren, hilabete bat lehenago Lucernan falta ziren potentzia handietako bi ere gainditu zituena: SESB eta RDA, eta Errumania, finalerdietan euskal andaluziar bikotea gainditu zuena. Alemania Federala ere ez zuten ahaztu behar, lehen kanporaketa-seriean ere irabazi baitzien. Egoera horretan, brontzeak ere emaitza ematen zuen, aldez aurretik onartzeko. 2.000 metroko nahitaezko distantziaren gainean, errumaniarrak estropada haustera atera ziren. Norvegiarrak erritmo biziari eusten saiatu ziren. Lasurtegui eta Climent hirugarrenak ziren lehen laurdena betetzean. Baina eskandinaviarrek bultzada eman zioten, Errumaniaren erritmoa jasan ezin zutela ikusi zutenean —Europako bloke sobietarrean boikotearekin bat egin ez zuen herrialde bakarra—. Errekaren erdian, sanjuandarra eta sevillanoa jada bigarren ziren. Eta bostehun metro falta zirela, dena ikusia zegoen epairako. Hona hemen azken sailkapena: 1. Errumania (Yosub eta Tomas), 6'-45" 39/100. Urrezko domina. 2. Espainia (Lasurtegui eta Climent), 6-48-47. Zilarrezko domina. 3. Norvegia (Grepperud eta Loken), 6-51-81. Brontzezko domina. Diploma olinpikoak, ordena horretan, Alemania Federalerako, Italiarako eta Estatu Batuetarako izan ziren. José Ramón Oyarzábal, skiff modalitatean bakarrik bogiatzen, hamaikagarren lekuan sailkatu zen, finate txikia edo kontsolazio-amaiera lortu ondoren. Joko horietako euskal kirolarien gainerako emanaldietatik, Dionisio Muñoz halterofilo nafarrak (26 kiloko kategorian) eta Pedro Alegre piraguista gipuzkoarrak (K-1 modalitateko 1.000 proban) lortutako posizio sextak nabarmendu behar dira. Biek lortu zuten diploma olinpiko kontsabidatua, eta, joko horietatik abiatuta, zazpigarren eta zortzigarren postuetara ere zabaldu zen. Eta horri etekina atera zion Ricardo Aldabe igerilari nafarrak, 200 metroko bizkarreko proban zazpigarrena. Harri Garmendia bere lankide gipuzkoarrak hiru lehiaketatan ere parte hartu zuen, erregulartasun txiki batekin. 15° izan zen 200 metroko tximeleta batean, 19° 200 m estilotan eta 20° 100 tximeleta batean. Eskubaloian, Espainia zortzidun gisa sailkatu zen, berriro ere Juanjo Uría eta Nacho Novoa filmarekin. Fernando Mariaca Arabako beste halterofilo bat hamabigarrena izan zen 65,5 kiloko kategorian, eta Joaquín Valle bigarren txandan kanporatu zuten. Txirrindularien jardun eskasaren barruan, Miguel Indurain nafarrak errepideko iraupen-proban parte hartu du eta bertan behera utzi du, gerora txirrindularitza profesionalean izan duen erliebeagatik. Eta, azkenik, atletismoan, antzezpena ezin izan zen zoritxarrekoagoa izan. Atleta bakar bat, Juan José Prado donostiarra, hautatu zuten 4 x 400 metroko errelebo probarako. Lehen itzulia gainditzea erraza zela uste zenez, Pradorako gorde zen egun bereko arratsalderako aurreikusitako finalerdietarako. Dirutza txar horrekin, laukoteak espero baino marka okerragoa egin zuen. Espainia baztertuta geratu zen eta horrela, Juan José Prado luxuzko ikusle nahigabe bihurtu zen.