Immigrazioa ikusteko moduak aldatu egin dira azken berrogei urteetan. Esperientzia horiek berreraikitzeko informazio iturriak ere bai. Hori guztia, ordea, ez da nahikoa aktoreak joan ziren agertokia ezagutzen ez badugu. Buenos Aires probintziak bere dimentsioa aldatu zuen aztertzen ari garen aldian zehar, indigenak bizi ziren lurralde batean hasitako kanpaina militarrei esker; izan ere, indigenak oso gutxitan zeuden prest hasiberri zen abeltzaintzarako eskulan bihurtzeko. Zalantzarik gabe, probintzia zabaltzearekin lotutako gertaerek zerikusi handia izan zuten Argentinara joandako immigrazioaren historiarekin, batez ere – aurrerago ikusiko dugun mugikortasun espaziala dela eta – euskaldunekin. 1810 eta 1830 artean, eremua 300 legoa inguru hedatu zen, Dolores, Azul, Tandil eta Bahia Blancan gotorleku militarrak sortu zirelako. 1833an, Rosas jeneralak bere espedizioa egin zuen "barbaroen" aurka, 5.000 legoa karratu gehituz mapetan, errealitatean baino, eta, horrela, bost aldiz biderkatuz Buenos Aireseko lurraldearen hedadura. 1852an erori ondoren, indiarrek galdutako lurraldearen zatirik handiena berreskuratu zuten, eta azalera 3.000 legoa karratura murriztu zen.
Mitrek, basamortuan suntsitu edo zokoratu arte erabateko gerraren alde zegoenak, plan sistematiko bat proposatu zuen mugatik operatuko zuten kolonia militarren bidez. Choele Choelen (Patagoniako iparraldea) okupazioak Txilerako behi-aziendaren drainatzea geldiarazteko duen garrantzia ere aitortu zuen. Barne-arazoak eta Paraguairen aurkako gerra, 60ko hamarkadan, oztopo garrantzitsuak izan ziren birkonkistarako eta hedapenerako, nahiz eta Sarmientoren lehendakaritzan (1868-1874) saiakera batzuk egin ziren. Argi dago, beste gatazka batzuen artean, bost urte iraun zuen eta milaka gizon eskatu zituen gerra batek eragin nabarmena izan zuela aztertzen ari garen espazioan eta subjektu historikoetan. Tulio Halperin Donghik bere hainbat lanetan ohartarazten digu jende askok aberastu behar izan zuela ekintza hartan, tartean euskal herritar asko. Horiek, gainerako etorkinak bezala, armetatik salbuetsita egoteaz gain, enpresa horretarako ezinbestekoak ziren ekoizpenetan (abeltzaintza, garraioa), Buenos Airesen eta Entre Rios-en, eta une estrategikoetan ere aritu ziren. Gure asmoa ez da, argi geratu behar da, Paraguairekin izandako gerrak euskaldun batzuek izandako "aurrerapenean" izan zituen ondorioak ikertzea. Baina azpimarratu behar da baliagarria dela aztertzen ari garen taldeari, batez ere goiz iritsi zirenei, mesede egin ahal izan zioten hainbat alderdi biltzea. Izan ere, ikusiko dugu errentagarria baina koiunturalki estua den artile-ekoizpena bat datorrela gerra harekin -eta zenbait barne gatazka- eta eskulan faltarekin.
1877an (gogoan izan euskal etorkinen lehen talde garrantzitsua, garai kolonialetan iritsitakoak kontuan hartzen ez baditugu, hiru hamarkada lehenago iritsi zela), orduko Alsina Defentsa Ministroak Panpen aurkako gerra biziari ekin zion, 2.200 legoa karratu erantsiz. Roca jenerala 1879ko maiatzean arduratu zen muga behin betiko Ibai Beltzera eramateaz. Muga militarraren aurrerapenen ondoren, jakina, muga ekonomiko bat ere aurreratu zen, muga hori bultzatuz.
XIX. mendearen bigarren erditik aurrera, Europako landa-produktuen eskaria handitu egin zen. Argentina munduko merkatuan elikadura-lehengaien ekoizle gisa edo handik aurrera industriarako, lur berrien kopuru handi bat sartzea eskatuko luke. Horrez gain, azienda asko hazi zen, batez ere ardiak, eta presio handia egin zen mugako eremuetan. Hektarea bakoitzeko animalia gehiago elikatzeko larrerik ez egotea pizgarri gehigarria izan zen lur berriak okupatzeko. Cortés Conde historialariaren arabera, ganadua izan zen – Metaforikoki – Lurralde horiek okupatu zituena, eta ez kolonoak. Hegoaldeko mugak ez zukeen gizartearen presioetatik ihes egiteko balbula gisa funtzionatuko, baizik eta agintean dagoen sektorearen botere-iturri gisa. Gazitik iparraldera dagoen abeltzaintza-eremu tradizionalaren gehiegizko artzaintzaren ondorioz, ekoizleek presioa egin zioten gobernuari hegoalderako lurrak konkistatzeko eta okupatzeko. Oro har, autoreak koiunturazko presioari eta azienda ugaritzeak larre mugetan duen eraginari buruz duen ideiarekin bat gatoz, baina ez gaude ados kolonoek jokatzen duten papera minimizatzearekin. Hedapenak, hasiera batean, latifundio erraldoien agerpenari balio izan zion arren, bizi lagun txikien sorrera ez zen espero izan, lanpostuak azkar ugalduz, merkataritza gehitzeaz eta garraiobide gehiago eskatzeaz gain. Uste dugu Amerikako mendebaldeko populazioak, erreserba batzuekin, osatu eta lagundu egiten duela 1820 eta 1880 artean Buenos Aires probintzian gertatu zena ulertzen. Etorkinak lurrak entregatzea benetakoa zen eremu "berrietara" lekualdatzea elementu sendoa da horretarako. Euskaldunek, ikusiko dugunez, ekoizpen-egituraren eraketak eta hedapenak ematen zituen aukera horiek baliatu zituzten, abeltzaintzakoak lehenik eta nekazaritzakoak gero.