Duela gutxienez 200.000 urtez geroztik euskal lurraldeetan gizakiaren jardueraren arrastoak daude (harri landuak, silexeko aizkorak, etab.). Erdi-Paleolitoan (kristo aurreko 100.000 eta 35.000 urteen bitartean) eta Goi-Paleolitoan (k.a. 35.000 eta 8.500 urteen bitartean) gizakiaren okupazioa egon zela adierazten duten arrastoz betetako ehun gune baino gehiago topatu dira; gehienak, haitzuloen sarreretan. Pertsona haiek ehiza ez sedentarioa egiten zuten eta bisonteak, zaldiak, ahuntzak eta oreinak harrapatzen zituzten.
Neolitikoan zehar (k.a. 4.500-2.500) ekoizpen modua eta bizitzeko modua nabarmen aldatu ziren. Aldaketak hautematen dira tekniketan, industrietan (zeramika eta harri-leunketa), bizimoduetan, eta bizirauteko moduetan (nekazaritza, abeltzaintza eta herri txikietan antolatutako hirigintza berria). Ekialde Hurbilean eta Ekialde Ertainean denbora gutxian eman ziren aldaketa horiek ("Neolitikoaren iraultza"), baina Euskal Herrian (eta Europa hego-ekialdean) oso erritmo motelean eta atzerapenez sartu ziren.
Metalurgiaren garapena Kobre Aroan (k.a. 2500-1800) abiatu zen eta Brontzea Aroan (k.a. 1800-650) jarraitu zuen. Kobre eta brontzez egindako etxetresnak eta lanabesak ugariak ziren. Epealdi luze horretan zehar haitzuloetatik atera eta herrixka txikiak eraiki ziren, baterako elementuz hornituak (putzuak, siloak,...). Abeltzaintza ibiltaria zen jarduera ekonomiko orokorra eta lurren laborantza apurka garatu zen aziendaren beharrizanen mende.
Burdin Aroan, burdina han-hemenka erabiltzeaz gain, atzerriko berrikuntza kulturalak txertatu ziren, eraikuntzan nahiz nekazaritzako tekniketan eragina izan zutenak (gurtabereak). Herri kopurua areagotu egin zen (72 isurialde atlantikoan eta 234 isurialde mediterraneoan). Herri horiek, batez beste, 80-110 m/²-ko azalera zuten. Jarduera ekonomiko garrantzitsuena artzaintza zen artean, larre-aldaketa egiten zelarik. Horrez gain, nekazal jarduerak ere baziren (bereziki zerealena) baina ez ziren oso ugariak.