Kontzeptua

Euskaldunak Amerikaren konkista eta kolonizazioan (1978ko bertsioa)

Kristobal Oñate. Egoera berezia du gizon horrek, bortizkerien eta indiarren tratu txarraren etsaia. Kapitain gisa Nuño Guzmanen agindupean nengoen, Panucoko gobernadorearen, indiarrekin ez ezik, espainiarrekin ere bortitza eta krudela izan baitzen. Fray Juan de Zumárragaren kontua: «Nuño Panucoko gobernadoreak herrialdea suntsitu eta suntsitu zuen, 9 eta 10.000 indiar atera baitzituen, errementatuak, esklaboentzat, uharteetara bidaltzeko. Hain izan zen naturala, ezen mendietara ihes egin eta emakumeengana ez hurbiltzeko erabakia hartu baitzuten, esklabo-belaunaldirik ez izateko». Rivas Palacios historialariarentzat, Espainia Berria zapaldu zuten gizon gaiztoena izan zen. Cristobal Oñate kapitainak agintzen zuen espedizioko lehen gorpua. Lurralde zabal batean ibili zen Copaia, Tlacotlan, Nochistlán eta Tocatiche eremuetan. Ez zien indiarrei tratu txarrik eman, eta zintzotasunez eta errespetuz tratatzeko agindu zuen. Lurralde horietan sortu zen Galizia Berria, herrialde horren antzekoagatik. Cristobalen anaiak, Juanek, Guadalajara mexikarra sortu zuen eta lehen udala izendatu zuen. Nuño odoltsua, bere jaioterriaren izenarekin (Espainian) hiri bat sortu zuen arren, Diego P. de la Torre gobernadore berriak preso hartu eta Gaztelara bidali zuen gaiztakeriek zigortu zezaten. Gortean ez zitzaizkion falta izan estaltzaile batzuk, barkamena eskatu baitzioten zigorra arinduz. Nuñok iraindu eta sarraskitu zituen indiarrak, eta bi Oñatesek, Kristobalek eta Juanek, sortutako herriak matxinatu eta eraso zituzten.