Zerbitzuak

GASTEIZKO AURREZKI KUTXA (1895-1990)

Aurrezkia 1940-1990.

Nahiz eta aurrezkiak handitzen jarraitu zuen gerraren ondoren, baldintza ekonomikoak ez ziren izan hazkunde iraunkorrerako egokienak. Autarkia ekonomiko nagusiak enpresa batzuei mesede egin ziezaiekeen, beste batzuen garapena mugatu zuen. Hala ere, aurrezkiaren propaganda eta bezeroek erakundearengan zuten konfiantza etengabea izan zen, nahiz eta Kutxa honek arazoak izan herrialdearen egoera orokorragatik. 1944an, bi kutxak zenbatuta, Arabak hirugarren postua betetzen zuen Euskal Herriko Aurrezki Kutxen Konfederazioan, ezarle kopuruagatik (Nafarroa zuen atzetik, eta Gipuzkoa eta Bizkaia zituen aurretik), baina aurrezkiaren intentsitateagatik lehen postuan zegoen, 1.700 pezeta biztanleko (ondoren Gipuzkoa 1002, Bizkaia 828 eta Nafarroa 548 pezeta). 1945ean, Udal Aurrezki Kutxa probintzialaren oso aurretik zegoen saldoagatik (122.024.062,70 pezeta, eta 70.446.463,69 pezeta) eta ezarle kopuruagatik (34.266 Udalarena eta 21.822 Probintziarena).

Berrogeiko hamarkadan, nekazaritza sektorearen garrantzia nagusi izaten jarraitzen zuen probintzian, eta urte askoan mantendu ziren hari laguntzeko politikak. Interes hori probintzian sukurtsalak irekitzean islatu zen (1946an 24), nekazarien aurrezkia lortzeko asmo garbiarekin. Gariaren Zerbitzu Nazionalarekin batera lan egin zuen, Nekazaritza Kredituari Polizak emanez, eta Arabako Esne Zentralaren (1964) Ganaduaren Elkarren Asegurua (1951) sortzea bultzatu zuen. Abeltzaintzako lehiaketak, ureztaketa lanak, mekanizazioa, nekazaritza eta abeltzaintzako dibulgazio eta informazioko argitalpenen argitalpena eta kooperatibak (Covria, Anoga, Agrupal) finantzatu zituen.

XX. mendeko berrogeita hamarreko hamarkadan, hiriaren hazkundearekin, biztanleen hazkundearekin eta industrien ezarpenarekin bat egin zuen garapen-prozesu bati ekin zitzaion, eta, ondorioz, aurrezki-indizeak handitu egin ziren. Prozesu hori areagotu egingo litzateke hirurogeiko eta hirurogeita hamarreko hamarkadatik aurrera, eta Kutxak zuzenean parte hartuko luke, aurrezkitik datozen funtsak erabiliz, industria-lurzorua erosiz eta hiriko eta probintziako ekonomia garatzen lagunduz. Bet-Gamarran, Arriega eta Alí-Gobeo industrialdeetan Gasteizko industria zabaltzeko lurrak erosten lagundu zion Udalari.

Kutxaren kredituek Udalari mesede egiten jarraitu zuten, Gasteiz hiriaren beharrak konpontzeko erabiltzen baitzituzten, besteak beste, han lan egiten zutenei etxebizitza ematea, eta arazoa larriagotzea. "Etxea jabetzan" sustapenaren bidez. kredituak eman zizkion Gasteizko Etxe Merkeen Kooperatibari (Txagorritxu eta Zaramagako etxeak). Kutxak lan irmoa egin zuen eremu horretan, bai etxebizitzak eraikitzen zuzenean lagunduz, bai hipoteka-kredituak emanez. Gainerako inbertsioek legeak ezarritako ildoari jarraitu zioten, baina eragin berezia izan zuten orube eta higiezinen erosketan, lege-aldaketek ekintza-askatasun handiagoa eman zioten arte.

1975ean, politikan, gizartean eta ekonomian aldaketa nabarmenak eragingo zituzten hainbat gertaera elkartu ziren. Lehenik, Franco jeneralaren diktaduraren amaiera eta demokraziarako trantsizioa, hil ondoren hasia. Bigarrenik, egoera ekonomikoak okerrera egitearen ondorioak, petrolioaren krisiak (1973) 1987ra arte iraun baitzuen; horrek inflazio handia eragin zuen eta langabezia handitu egin zen, eta Kutxak bere egokitzapenak egin behar izan zituen. Horri guztiari gehitu behar zitzaizkion Kutxen jarduna aldatuz eta modernizatuz joan ziren lege-aldaketak eta Eusko Jaurlaritza onartzeak eta ezartzeak berekin ekarri zituen harreman politiko berriak (ikus EUSKADIKO AURREZKI-KUTXAK).

Aldaketa sozial, ekonomiko eta politiko horiekin batera gertatu ziren aldaketa teknologikoak. Gero eta ahaltsuagoak eta azkarragoak ziren ordenagailuek, kutxazain automatikoek, kreditu-txartelek eta dendetako konexioek aukera eman zuten mekanizazioak eta informatizazioak kontabilitate-metodoak eta aurreztaileekiko harremanak aldatzeko. Gainera, aurrezkia lortzeko goranzko joerari jarraitu zion entitatearen kudeaketa hobetu zuen, 1989an jardunean 161.144 milioi pezetakoa izan baitzen.