Sailkatu gabe

ZUBEROA (PATRIMONIO MONUMENTAL)

Ortheze eta Nabarrenkoxetik Oztibarrera.

Oztibarrenen berriz elkartu baino lehen, erromesak Sorde-l 'Abbayen, Gaskoinian, Ortheze eta Nabarrenkoxen biltzen ziren Biarnon, edo Maulen. Lehenengoek bakarrik saihesten zuten Zuberoa; besteek geldiune bat egiten zuten bertan. Ortheze eta Oztibarren arteko ibilbidea Zuberoan igarotzen zen, Ozarainetik. Han, erromesek zubia zeharkatzen zuten eta Nabarrenkoxe-Santa-Madeleineko lehentasun-ospitalea aurkitzen zuten, Euskal Herriko ospitale-katearen lehen kate-maila. Nabarrenkoxetik Oztibarrerako bideak Uhaitza ibaia zeharkatzen zuen Charre herrian, Mongaston gazteluaren pareko ibi bat zegoen lekuan. Era berean, pontoi bat zegoen ibaiko pasabiderako, eta zubi bat Lixozen. Bidea Zuberoan sartzen zen Arouetik, erromesak aurkitzen zuen lehen Euskal Herria, eta Saint-Etienneko eliza XII. mendekoa da. 1861ean birmoldatu zuten, baina ateburua eta antzinako arkupe erromanikoaren inpostak mantentzen ditu (Cola, 1923). Bideak Olhaibi eta Lohitzünetik jarraitzen du, eliza erromaniko banarekin. Nabarrenkox eta Maulen artean Laru kapera dago Berrogaine-Larüntzen. Eraikin erromaniko txiki bat da, oso sinplea, muino baten gainean isolatua, gaztelutik ez oso urrun. 15 m luze da gutxi gorabehera, eta pieza angeluzuzen bat baino ez du, zirkuluerdi-formakoa, eta bi bao txaranbeldu ditu, erdi-puntukoa, atea bezala. Eraikin apala da, baina ondo kontserbatuta dago.