Ipar Euskal Herria. Bidasoaren beste aldean, industrializazioa denboran etengabea izan den prozesu batean gertatu da. Prozesu hori ez da oso orokorra, itsasertzari bakarrik eragiten baitio, eta emaitza ahulak izan ditu. Fabrika-jarduerak sortzeko oinarrizko elementurik ez duenez, eta, batez ere, tokiko ekimenik ezean, Euskal Herri kontinentala industria-garapenetik kanpo bizi izan da, eta eskulanaren emigrazioa, biztanleria zahartzearen ondoriozko narriadura demografikoa, izan da iragan hurbilenaren ezaugarri nagusia. Hamarkada honetan, bigarren sektorea biztanleria aktiboaren %30era iristen da, eta berezitasun bat du: sektore horren herenak eraikuntzaren azpisektorea hartzen du. Barruan, eskulangintzako bi lantegik bakarrik lortu dute horrela irautea: Mauleon eta Hasparren. Bi kasuetan oinetakoen industria da, eta gaur egun zalantzazkoa da, atzerriko produktuen lehia dela eta. Industria-gabezia hori hein batean ahuldu egiten da eraikuntza-materialen fabrika txikiak mantentzearekin edo elikaduraren azpisektoreko enpresaren bat agertzearekin, hala nola "Boncolac", esnekiena, Bonloc enpresan, Hasparrendik gertu. Baina, oro har, abeltzaintza, inguruko jarduera ekonomiko nagusietako bat dena, ez da industria sortzeko gai izan, eta duela gutxi arte, Roqueforteko lantegiak hornitzeko ateratzen zen esnearen ekoizpena. Aitzitik, Laburdik ikuspegi positiboagoa eskaintzen du, industrializazio berri baten ondorioz. XIX. mendekoa zen Forjas del Adour enpresa handia. 1964an itxi zen, neurri batean industriaren garapena hasi nahi izan duen birmoldaketa-planaren barruan. I. Mundu Gerra amaitzean, eta arrazoi estrategikoengatik (ipar-ekialdeko mugatik zenbait ekoizpen-lerro ahalik eta gehien urruntzeko ahaleginean), eraikuntza aeronautikoen zentro garrantzitsu bat sortu zen -Marcel Dassault-Bréguet- Angleten, eta lau urte lehenago "Fundiciones y Talleres Mousserolles" enpresa, Baionan. Hortik dator, halaber, "Pirinio Atlantikoetako arma-manufaktura" enpresa, su-armak egiten dituena. Hala ere, taldeak ez zuen lortu mugaren beste aldean garatutakoen ezaugarriak zituen industria-eskualde bat eratzea. Donibane Lohizunen eta Ciboureren inguruan, arrain-kontserbei buruzko zenbait enpresa sortu ziren. Baina horien hazkundea mugatuta egon da, tona askoko ontziak hartzeko aukerarik ematen ez duen portuaren urritasunagatik, eta manipulatutako arrainaren zati handi bat Mediterraneotik eman behar da, barne-ibilbideen bidez edo Baionako portutik. Horixe da, halaber, azken hiru hamarkadetan Baionako aglomerazioan Adour ibaiaren bokalean sortutako enpresa batzuen lehengaiak iristeko bidea. Garrantzitsuenak azpisektore kimikoan daude: Socadour (Adour-en Elkarte Kimikoa), Satec (Ongarri kimikoen Elkarte Atlantikoa) eta Fecadour, edo metalurgikoa, motor aeronautikoak egiten dituen Turbomeka. Oro har, oso teknifikatutako industriak dira, eta, fakturazio-bolumena handia izan arren, ez dute enplegu-kopuru handirik. (Turbomeka, eskualdeko bigarren enpresa izanik, ia 1.500 lanpostu baino gehiago ditu). Telekomunikazio Sozietate Anonimoak eta Laboratorios Téléradek ordezkatzen dute elektronika, eta horiekin batera, loza piezen, oinetakoen, material sintetikoen eta abarren tailerrak eta manufaktura txikiak daude. Dibertsifikazioa azpiegiturak berak zehazten du, eta, lehengai zehatzik edo sektore jakin batean tradiziorik ez dagoenez, portua eta espezializazio gutxiko eskulana polarizazio industrialaren faktore nagusi bihurtzen dira. Industrializazio-ahalegin berrienak, Baionako Merkataritza eta Industria Ganberak eta beste erakunde batzuek bultzatuta, zenbait industrialde sortu ditu Hendaia eta Behobiaren inguruan. Industrialde horiek enpresa txikiak hartzen dituzte, hala nola elikadura edo eraldaketa-metalurgia. Oro har, eta kostaldearen bizitasuna gorabehera, Euskal Herri kontinentalak ez du lortu industriaren ahultasuna gainditzea, eta Estatu Frantziarraren garapen orokorretik baztertutako eremu gisa aurkezten da. Iosune URZAINQUI MIQUELEIZ