Euskaldunak, a priori, integrazio-kasu atipiko gisa aurkezten dira. Alde batetik, kolektibitate bat osatzeko aukera gutxi ekarriko lituzketen elementu jakin batzuei lotuta agertzen dira, integrazio azkar edo traumatiko baten aurkako "babesleku" gisa ulertuta. Politikoki talde nazional nagusien mende zegoen eskualde batetik etortzea izango da, beharbada, garrantzitsuena. Talde txikia izatea eta -ikusiko dugun bezala- erakunde propiorik ez izatea ez dira aztertzen ari garen elementu txikiak. Hala ere, ezinezkoa da talde nazional honek Argentinako gizartean lortu zuen garrantzia ukatzea. Ekoizpen alternatiboen egarri zen koiunturari egindako lan-ekarpena – espero zena eta egokia – eta oso errentagarriak ziren zereginetan sartzea – aurrerapen ekonomiko nabarmenekin batera – azalpenaren zati izan behar zuten. Ziur gaude mugikortasun geografikoa, janzkera eta euskaldunek eramandako kirol tipiko batzuk, bai eta folklorikoki bereiziak diren lekuetan egindako bilerak eta bertako lider batzuen parte-hartze soziala nahikoa izan zirela gizatalde "indartsuaren" kanpoko eta barruko irudia osatzeko.Baina, agian, euskaldunen gizarte-esperientzian bereizgarriena zera da, herrikideekin hurbiltzeko mekanismoak praktikan jarri arren, horiek ez zirela oztopo bihurtu gizarteratze "azkar" bat lortzeko. Euskara-taldea gainerako gizarte-espektrotik bereizten zuten ekintzak neutralizatu egiten zituzten auzo-ekintza ugarik -masiboak eta banakakoak-, eta gizarteak errotzeko asmo argitzat hartzen zituen ekintza horiek. Horrela, euskaldunen artean ezkontza asko izan ziren arren, haien soziabilitate-eremuen ezaugarriek – ostatuak eta hotelak, erromeriak edo frontoiak – eta txertatu ziren agertokietan parte hartzeko asmo agerikoek pentsarazten digute talde nazional horrek integrazio-prozesu ez oso traumatikoa izan behar zuela Danimarkako, Irlandako eta, neurri txikiagoan bada ere, Espainiako eta Italiako taldeekin alderatuta. Horri gehitzen badiogu XX. mendea ondo sartu arte ez zutela erakunde propiorik izan eta, beraz, liderrek ezin zituztela beren muga sozialetara erakarri, eta barnealdeko herrietan udal batzorde eta ekitaldi guztietan parte hartu zutela, jarrerak eta asmoak -gainerako gizarteek behatu ahal izateko- nabarmenak ziren.
Baina esan dugun bezala, euskaldunak berak eta gainerako gizarteak kolektibitate garrantzitsu baten presentzia goiz haztatzeko elementuak zeuden. Nahiz eta "separatistez" harro egon, euskaldunen arteko hurbilketak ez ziren gutxi izan leku berrian, nahiz eta, oro har, ezohiko ekintzailetzak izan. Lehenik eta behin, herrikideen arteko hurbilketa espontaneoaz ari gara, jatorrizko lekutik kanpo. Euskal herritar gehienek -eta beharbada atzerritarrek- parte hartu zuten ekintzailetza horietan, aldizkako bileretan hitz egiten zen, errondetan, frontoian, lantokietan, kaperan, eta, adibidez, hainbat jarreratan islatzen ziren, hala nola, diru-maileguetan, herrikideen kontratazioan, lekukotzetan edo eskolagabeko euskaldunen izapideetan.Bilera informalak egin ziren, erromeriak bezala, probintzia osoan zehar euskaldunek artatutako denda eta ostatuetan. Ez zuten, segur aski, entretenimendua bakarrik asetuko. Han, lan-datuak trukatuko lirateke, hala nola, beste eremu batzuetan ordaindutako soldatak, animalien eta lurraren prezioak; baita enplegurako edo eliztarren arteko elkartrukerako abiapuntua eta euskal emakume ezkongabeei buruzko informazioa lortzeko leku egokia ere. Baina esparru sozial hori irekia zen eta arrakasta ekonomikoa bezero kosmopolita erakartzearen mende zegoen, eta datu horiek euskaldunak ez ziren beste bizilagun batzuekin trukatzeko balio zuen. Kokapen geografiko mugaturik gabe, ugaria da topaketa horiek Barracas al Sud, Flores edo Lobería bezalako leku urrun eta ezberdinetan aipatzen dituen literatura.
Esan dugunez, euskaldunak elkartu ohi ziren espazioek hainbat elementu biltzen zituzten, beste etorkin batzuk edo bertakoak egon arren, euskaratzat identifikatzeko. Txapel, gerriko eta abarketa hutsezinak, establezimenduaren izen berezia eta barruan egiten ziren jolasak aski elementu ziren elkartze horretarako. Ezinezkoa dirudi, Buenos Aires bezalako espazio zabal eta kosmopolita batean ere, pilota bat esnetegi edo gazitegi baten kontra jotzen zuten pertsona batzuk oharkabean igarotzea. Nola pasa oharkabean zenbait zalditxo biltzen zituen estanpa bat, edo -geroxeago, gurditxo batzuk beren esne-potoekin, gazte indartsuak eta lotsagabeak beren jantzi tipikoak soinean zeramatzatela, gero elkarrekin kopa batzuk hartzeko? XX. mendean ere, euskaldunek -batzuetan ondorengoekin- joko hori monopolizatzen jarraitzen zuten.
Litekeena da – eta espero izatekoa da- espazio horiek gizartearen gainerakoan ematen zuten eragina desberdina izatea Buenos Aires bezalako hiri handi baten eta Tandil edo Loberiako barnealdeko herrien artean, hegoalderantz iristen ziren lekutik 400 kilometrora. Portu-hiria, hasiera-hasieratik, argi eta garbi bereizita egon zen auzuneetan; ikuspuntu horretatik, badirudi kolektibitatearen irudi euskalduna — talde minoritarioa — osatzeko ekarpena ahuldu egingo zela. Beste talde handiagoetatik etorritako manifestazioen kopuruari -masiboak, euskararen aldekoak- Espainiako eta Frantziako erakundeen euskaldun kopuru handia gehituko litzaioke. Hala eta guztiz ere, Buenos Airesen euskaldunen presentzia goiztiarrak, esne-saltzaile edo gazitegietako peoi, janzkera eta pilotako kantxa bezalako talde honi argi eta garbi lotutako lanbide batzuek, nolabaiteko independentzia mantentzea ahalbidetuko zuten. Auzo edo barruti batzuk "euskaldun" gisa identifikatzeak -Baracas al Sud-en kasua- italiarren eta espainiarren egoera orekatu ahal izan zuen une batez. Aurrerago ikusiko dugun bezala, hori indartu egingo zatekeen – Buenos Airesen eta Rosarion – lehen euskal erakundeen sorrerarekin, eta hiri handietan goiz. Nazio mailako kolektibitatearen irudiari dagokionez, argi eta garbi ikusten da hori, nazio edo espainiar erakundeetan parte hartu arren, euskal nortasunari eutsi zioten eta, oro har, artile hazkuntzarekin -eta abeltzaintzarekin- lotutako euskaldun askok azkar egin zuten aurrera.
Herri txikietan, auzoen eraketa berantiarra edo hutsala zen, eta, aldi hartan, euskaldunen kopuru aldetik "parekotasuna" egon zen beste talde batzuen aldean. Esan liteke Buenos Airesek -batez ere Laurak Bat edo Euskal Etxea bezalako erakundeen presentziaz eta aurrera egin zuten euskaldunen bizilekuaz- Argentinako euskal gizataldearen irudi indartsua aurkezten zuela. Baina irudi hori Buenos Aireseko barnealdeko hamarnaka herri txikik sendotu zuten, non euskal herritarrak, oraindik erakunderik gabe, gainerako gizartearen aldetik aintzat hartzeko aukera izan zuten.