Sailkatu gabe

GEOGRAFIA (EUSKAL LURRA)

Erriberako lautada. Euskaldunen baratza eta aletegia da. Ebroren ezkerreko ertzetik doan lurralde batek osatzen du, Toloño mendilerroaren hegoaldeko adarretan, Haroko Maskorretan eta Pirinioez azpiko azken mendilerroen ertzetan hasita, horiek ere hegoaldekoak. Mendilerro horrek eta Ebrok osatzen duten angelu zorrotz horren erpinetik abiatuta, lautada lauagoa eta zabalagoa da, Nafarroako ibai handien arroen behealdea eta Ebrora zuzenean isurtzen diren errekasto guztiak hartu arte. Erribera Lizarrara hurbiltzen da Ega ibaia zeharkatuz, Artaxoa gainetik igarotzen da Iruñetik jaisten den Arga moztu ondoren, eta Tafallako iparraldetik jarraitzen du, Uxue eta Zangoza inguratuz. Lautada zabal hori ez da homogeneoa, ezta gutxiago ere. Egaren, Argaren eta Zidakosen, beheko arroetan, lautada edo gela lehor batzuk altxatzen dira, lur okre eta grisetakoak, olibondoz soilduak. Erriberri, Eriberri, da erliebe mota honen gailurra. Ekialderago, garaiera altuagoak eta inguru zehatzagoak lortzen ditu. Hegoalderantz, euskal lur erdian, Aragoi ibaiaren bokaletik, Milagron, estepako eta basamortu gune berri bat agertzen da, zeinaren muinoak eguzkiak kiskalita amiltzen baitira. Bardeak dira, Aragoi eta Ebro ibaien ezkerreko ertzak mugatzen dituzte, baina Aragoiko lurretatik jarraitzen dute. Ebro ibaiaren beste aldean, ertzetaraino iristen dira Aragoiko Moncayoren mendi-adarrak. Hegoaldetik iparraldera, Ziertzoko mendiak deritzogun tokian sartzen dira: Fitero, Cintruenigo eta Corella, alde batetik, eta Monteagudo, Cascante, Urzante, Murchante eta Tutera, bestetik.