Beheko haranetatik itsasertzera, ozeanoko olatuetara doan kostaldera igarotzen da, 200 km inguruko luzeran, Miarritzetik Bilboko itsasadarrera: horrek adierazten du berau paisaia topografikoaren elementu garrantzitsutzat hartzea merezi duela. Adur ibaiaren bokalearen eta Miarritzen, arteko itsasertzaren zatia (Landasse ibaiaren luzapen bat da) alde batera uzten badugu, ekialdeko Pirinio Atlantikoetako kostalde horrek batasun handia du: itsasertz harritsua da, itsaso-mailaren azken igoeran jatorria duten itsasadarrek ebakia.
Baina multzoaren homogeneotasun horrek xehetasun aniztasun erreala ezkutatzen du: Bidasoaren bokaleko mendebaldean edo ekialdean dagoen zatiaren arabera, kostaldea gutxi gorabehera arrokatsua da, itsasadarrak gutxi gorabehera ondo kontserbatuta daude. Bidasoako badia ixten duen Higer lurmuturraren puntatik, kostaldeko bi alderdi horiek alderatzeko egoeran daude. Ekialdean, ozeanoa menderatzen duten itsaslabarrak aurkitzen dira, gehienez ere ehunen bat metrotan, eta sarritan askoz gutxiagotan. Karta batimetrikoek "Plateau de Saint-Jean-de Luz" izeneko zokalo kontinentala dagoela adierazten dute; itsas mailaren azken igoeraren zati urperatu bat, laugarren higadura egoeraren penelautada.
Haren zatirik garaienak, uharte bihurtuak, olatuek suntsitu dituzte, baina behealdean antzinako modelatu kontinentala mantendu da: 10 m, 20 m eta 30 m kurbek Jaizkibel menditik Biarritzera luzatzen zen antzinako gandor baten hondakinak mugatzen dituzte, Uhubia errekaren luzapenak zeharkatzen zuena -Bidartetik hegoaldera doana-, eta Ugarana eta Bidasoa ibaien luzapenek hegoaldean suntsitu arte. Donibane Lohizuneko plataformak itsasertzarekin bat egiten du, itsaslabarren oineraino oso erregularki altxatzen den plano inklinatu batetik.
Itsasadarren erregularizazio-egoera nahiko aurreratua da. Azken gertaera hori, lehenik eta behin, aipatutako zokalo kontinentala itsaslabarren aurrean dagoelako izan da. Erliebean dauden desberdintasunen eta sakonera ahularen ondorioz, Bizkaiko golkoa iparraldetik inguratzen duen kostaldeko korronteak, Landesako kostaldea den hareatza agorrezina kostatu ondoren eramaten duen hondarraren zati bat utzi behar du Lapurdiko itsasertzean zehar, bereziki kostaldearen bokalean, alubioien ekarpen etengabeengatik. Horren ondorioz, ekialdeko bi itsasadarretako bokaleak, Ugarana eta Bidasoa, itsasadar bizikoak, itsasoarekin kontaktua galtzeko zorian daude orain, eta itsasadar hil bihurtzeko zorian.
Ugaranako itsasadarrean -edo Donibane Lohitzunen mareak Azkaineraino igotzen duen barnealdea ia itxita dago, Donibane Lohitzune eraikita dagoen itsasertzeko kordoi lodi batez; behealdeari edo Donibane Lohitzuneko badiari dagokionez, poliki-poliki betetzen da.
Bidasoaren -edo Hendaiaren- itsasadarra, aurrekoan baino bizkorragoa izan dena hareatzea, bi zatitan banatzen da: barrualdekoan, itsasadar zaharra alubioi-lautada bihurtu da, marea altuarekin urpean gera daitekeena, eta erdian Bidasoako hareaz betetako oinarria du. Hendaiako hondartzaren itsasertzeko kordoi garrantzitsuaren eraketak ez du asko lagundu horretan, ez baitio lepo estu bat baino uzten ozeanorako irteera gisa. Kordoi horren iparraldean, berriz, itsasadarraren behealdea edo zati "bizia" zabaltzen da, baina betetzeko bidean ere badago, Hendaiar-hondartzaren zabaleran eratu den barrak (kostaldeko bigarren kordoi baten hasiera) bezala, baita Hondarribitik Higer lurmuturrera doanean ere. Higer lurmuturretik mendebaldera begiak jiratzen badira, ikuskizuna desberdina da, ez labar txikirik, baizik eta mendia ozeanoan hondoratzen; ez dago itsasadar hilik, baizik eta itsasadar "biziak", urrutitik lur barrura sartzen dena.
Aldaketa hori hainbat arrazoirengatik gertatu da. Lehenik eta behin, zokalo kontinentala desagertu egiten da Bidasoaren mendebaldean, eta mendia ia zuzenean hondoratzen da Bizkaiko golkoko hobian. Hemen, kostaldeko korrontea Bidasoaren ipar-mendebaldean baino askoz ere gutxiago kargatzen da, zati handi bat jada utzi baitu Lapurdiren kostaldean; bestalde, jada ez dago zokalo kontinentalik esekita daraman harea uztera behartzen duenik. Kontuan izan behar da ibaietako alubioiak ekialdeko Pirinio atlantikoetako aktiboenetakoak direla. Ur-korronte horien bokaletan pilatutako luiziek hasiera eman diote itsasadarretarako bete lanaldiari.
Gipuzkoan, adibidez, Urumearen metatze-lanaren ondorioz, Urgull mendiaren antzinako uhartetxoa lurrari lotu zaio. Horrela osatutako tonbolak bi badia bikitan banatzen du Urumearen itsasadar zaharra, bata gaur egungo Urumearena eta bestea Donostiako Kontxarena. Hala ere, Bizkaian, itsasadarrak hain ugariak izanik, oro har betegarri partzial batetik salbuetsita egon gabe, forma biziak mantentzen dituzte luzeraren zati handi batean, batzuetan Ondarroan eta Lekeition bezala, bere osotasunean.
Mundakako itsasadarrak aipamen berezia merezi du: erabat beteta dago Muxika eta Gernika artean, Gernika eta Murueta arteko betelanetan. Herri horren iparraldean, 300 metroko zabalera eta sei kilometroko luzera duen itsas besoa osatzen du. Aipa dezagun, batez ere, Nerbioi itsasadarra -edo Bilbokoa-: antzinatik betetzen du Basauri eta Bilbo artean; eta, hiribildu horren ondoren mareak gora egindako meandro zabalak deskribatzen ditu, eta Portugaleten zabaltzen da neurriz kanpo, iparraldera irekitako hiruki formako badia handi bat osatu arte.