Kontzeptua

Gatzaren matxinada

Arreta ematen du gatzaren auzitik tokiko bestelako arazo eta eskaera batzuetara jauzi egin zuela jendetzak berehala: eliteei Foruak nahikoa irmotasunez ez babestea leporatzen zieten, zenbait bizkaitar Madrilen konplize bilakatu ziren, legez kanpoko aberasteak, udal- nahiz probintzia-boterea iruzurraren bidetik eskuratu izana, ezberdintasun soziala agerikoa zen, erreberentziazko tratamenduaren monopolioa, foruen aurkako funtzio eta lanbideen sarrera.

Egoera horretatik hainbat ondorio atera daitezke, esate baterako, gizarte-gatazka bizia zegoela, etsaiaren aldera egiteaz leporatu izan zen diputazioak zeregin zaila zuela, urrian mehatxupean ziren jaun-andre goren bizkaitarrak berriro elkartu zirela eta agintearen eremuan kokatu zirela erradikalizatzea baretu ostean, eta azken horien etorkizuneko jarrera, botere zentralaren gerizpean gordeta, beraien nagusitasun sozial eta politikoa babesteko xedez.