Kontzeptua

Euskal Herriko Historia. Antzin Aroa

Hurrengo urteetan, badirudi erromatarren nagusitasuna ez zela zalantzan jarri: ez Zeltiberiar gerran (154/133) ez hurrengo urteetan, ez zaio Gracok inposatutako probintzia-estatutuari ukorik egiten, aitzitik, badirudi, tokiko eliteen babesarekin, erromatarren boterea bertan irmoki finkatuta zegoela pentsatzeko arrazoiak daudela. Etapa honetan -aipatu bezala, Ebroko harana hartzeko prozesuan, Kantabriako Gerrak lehertu arte iraun zuen etenaldi honetan-, eragin itzela izan zuten gerra zibil delakoek. Aipatu gerretan, haran guztiak parte hartu zuen eta bezeria sarearen jokaera erabakigarria izan zen. Eremuko hegoaldean eta hego-ekialdean eragin nabarmena izan zuen sertoriarraren (81/72 ) eraginez, etorkizunean bi sorrera eman ziren: Pompaelo eta Lugdunum Convenarum - bana Pirinioetako ardatzaren bi aldeetara eta aurkako norabideetan, ordura arte eremu baztertuko zonaldeekiko Erromak izango zuen beste jarrera aldaketa bat aurreikusiz-. Zesar eta Pompeyorenak (K.a. 49), eremuan eragina izan zuen, izan ere, bi aldeek bertan tropak altxatzeaz gain, alde batetik patuak eta bestetik, borrokak izan zuen amaierak aspaldiko aurreikuspenak bete zituztelako, aliantza eta bezeria sisteman aldaketak eraginez eta haraneko erdiguneetako hierarkia ere aldatuz.