Sailkatu gabe

ABELTZAINTZA (ABELTZAINTZA JARDUERAREN HISTORIA)

Zaldi-azienda. Zaldi-azienda aspalditik ari da lanean euskal nekazaria. Tamaina handiko espezieak, hala nola zaldiak eta harriak, ezin ziren ordezkatu Mediterraneoko kultibadorearentzat, egokiak baitira ingurune lehor baterako eta lursail handiak landatzeko, non behiak edo idiak etorkizun handirik ez duten. Astoak eta astoak txikiagoak dira, eta, tradizioz, lan gogorrenak eta garraiobide gisa egiten dituzte herrialde osoan. Espezie hauentzat gordetako zainketak zuzenean erlazionatzen ziren eskaintzen zitzaien prezioarekin. Hala, zaldi eta muloek arreta handiagoa jasotzen dute. Tuterako Erriberan, ibaiaren ondoan dauden larrerik onenak daude (ibarbasoak). Asto edo astoek, aldiz, beti jasotzen dute parterik okerrena. Mediterraneo inguruan ez zen arraroa erdiestabulazioa aurkitzea; ozeanikoan, berriz, larre iraunkorrak ugariak diren lekuan, espezie hori arrunta zen, labore bakarraren edo erdi-ezkutuaren erregimenean. Adibidez, Benabarrako pottoka edo poney pirenaikoa, tamaina txikikoa eta crin luzekoa. Elikadurari dagokionez, ezer zorrotzik ez zegoen libre zelaietan eta landetan, eta, batzuetan, transhumantzia egiten zen harekin. Espezie handienen eta pottoken haragi-dedikazioa, normalean, zerbitzu-bizitza luze baten ondorengo azken emaitza zen. Pottokak XIX. mendeko meategietako tiro-animalia gisa ere erabili ziren, tamaina txikia zutelako.