Gerra -prusiarra erreferentzia izan daiteke inperialismoen garaiaren hasierarako. Garai horretan, hedakuntzak bere agresibitate handiena hartzen du, mendebaldeko zibilizazioaren nagusitasun-pentsamoldean eta mendebaldeko potentzien interes ekonomikoak asetzeko ahaleginean oinarrituta, hedapen betean.
Afrikak hartu zuen leku nagusia hedapen-prozesu berri horretan, eta Berlingo Konferentziarako (1884-1885) ia kosta guztiak Europako potentzien artean banatuak zeuden. Konferentzia horretan, merkataritza libreko akordioetara iristea, ibilbide komertzialak ziurtatzea eta etorkizuneko gatazkak saihestea izan zen helburua. Konferentziatik aurrera, hurrengo zatiketa-hitzarmenetan, Afrika Britainia Handiaren, Frantziaren, Alemaniaren, Portugalen, Belgikaren, Espainiaren edo Italiaren artean banatu zen. Gaur egungo muga artifizialak eratu ziren, eta, besteak beste, zenbait metropoliren artean talde etnikoak bereiztea ekarri zuten, lurralde-jabetzaren kontzeptu europarretik hain desberdina den tribu-egituraren ondorioz. Espazio handi horiek laster agertu ziren, metropolietakoak baino lurralde eta populazio askoz handiagoak zituzten koloniak, eta, horren ondorioz, mendebaldeko potentziak saiatu ziren koloniei eustea eta haien "zibilizazio" lana beren arkuen gain ez zedin gehiegi kostatu.
Konponbidea kapital pribatuan aurkitu zen, berehalako aberastasunak zituzten lekuetan begiak jarri baitzituen (diamante-meatzeak, urrea eta kobrea). Hala, konpainia emakidadun handiak eszenaratu ziren, lurraldeen esplorazioak, azpiegituren sorrera eta mantentze-lanak eta lurraldeen ustiapena eta administrazioa jarraitzearen truke.
Konpainia horiek (batez ere ingelesek, alemanek edo frantziarrek) herri indigenen gainean jardun zuten, eta ustiapen ekonomiko hutsa bilatu zuten, eta ez zuten interesik agertu azpiegitura, eskola edo ospitale berriak sortzeko. Konpainiak XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran Estatuaren kontrolak ordeztu zituen, eta dagoeneko pribilegiorik gabeko merkataritza-sozietateak bakarrik geratu ziren. Estatuaren kontrol handiagoak erakunde kolonialak sendotzea ahalbidetu zuen.
Afrikaren kolonizazioan, eskualdeen eta potentzia menderatzailearen arabera aldeak izan ziren berriro. Horretarako, kontuan hartu behar dira tribu-egiturak eta etnia kopuru handia, kultura-substratu komunik eza eta antzinatasun jakin bateko botererik eza. Horregatik, kasu batzuetan, kolonietako buruzagiek atribuzio asko zituzten, metropolietan bertan agertzen ez ziren botereak (Kongo, India edo Herbeheretako indiak), eta beste batzuetan, tokiko agintariek nolabaiteko boterea izan zuten (Maroko, Aljeria...).
Belgikak 1908an hartu zuen bere gain Kongoko zuzeneko kontrola, eta erantzukizuneko postuak belgikarrekin bete zituen. Britainia Handiak zeharkako administrazioa aplikatu zuen maiz, tokiko buruak errespetatuz, eta, aldi berean, gutxiengo egokiak bideratu zituen karguak betetzeko. Frantziak koloniak metropolian integratzera jo zuen eta gutxiengo egokiak ere prestatu zituen kolonietan europarren karguak betetzeko.
XX. mendean, jada, desberdintasun nabarmenak ageri dira potentzia kolonizatzaile handien bilakaeran. Portugalek hirigune batzuk zituen Asian (Goa, Diu, Timor eta Macaoren zati bat), eta Afrikan Angola eta Mozambike lurraldeak, Ginea eta Cabo Verdez gain. Espainia murriztu egin zen, Kuba, Puerto Rico eta Filipinak galdu ondoren, eta Afrikan bere inperioaren aztarna batzuk bakarrik gorde zituen (Urrezko Ibaia eta Fernando Poo eta Annobon eta Ginea uharteak).
Ohiko potentzia kolonizatzaileen aurrean, gainbeheran, beste batzuk bete-betean zeuden. Holandak Asian (Herbeheretako indiak) eta Antillan eta Guayana holandarrean zituen bere ondasun guztiak. Frantzia XIX. mendean egin zen, lurralde ugarirekin Afrikan eta Indotxinan. Britainia Handiak aurreko garaietako lurralde guztiak mantentzen zituen, baina Afrikan ere hazkunde handia izan zuen. Alemania potentzia kolonial gisa sortu zen XIX. mendearen bigarren erdian, bere lurraldeekin Afrikan (Kamerun, Ekialdeko Afrika alemaniarra, Afrikako hego-mendebaldea) eta Ozeanian (Nauru, Ginea Berriko ipar-ekialdea, Bismarck uharteak, Salomonen iparraldea, Marshall uharteak eta Mendebaldeko Samoa), baina Mundu Gerraren ondoren. Beste potentzia bat Belgika izan zen, Kongo eta Ruand-Urundi hartu zituena. Italiak ondasunak hartu zituen Afrikan (Libia, Eritrea eta Somalia), Japoniak zenbait uharte zituen, hala nola Taiwan, Kurilak eta Korea eta Mantxuria, eta Estatu Batuek Hawai, Puerto Rico, Filipinak eta Guam uharteak eskuratu zituen.