1624: Tarbeseko ituna Ossoueko larreei buruz. Itun hori arbitraje-epaia da, eta subiranoek parte hartzen dute haranen arteko ulermenik ezean. Hortik ondoriozta dezakegu itun honek ez dituela haranek baliatutako eskubideak aurrez juzgatzen, baizik eta, alderantziz, haien existentzia aitortzen duela, eta, aldi berean, horiek aplikatzeko baldintzen erregulazio baketsua bilatzen duela. Gauza bera esan dezakegu Bidasoako arrantza- eta nabigazio-askatasunari buruzko 1685eko urriaren 19ko Hitzarmenaz. [Léonard, IV.] Subiranoek esku hartzen dute eskubide baten egikaritza arautzeko, baita alderdiak ordezkatzeko ere, alderdiak eskubide hori egikaritzeko gai ez direnean, baina ez dute esku hartzen eskubide hori eztabaidatzeko. 1764an (hau da, XVIII. mendearen bigarren erdialdean), eskualde jakin baterako benetako Mugaketa Hitzarmena agertu zen (eta oso txikia, bestalde). 1764ko azaroaren 12ko hitzarmena (Cantillo, 504) "Lampourdanen, Espainiako lurraldearen eta Frantziako Pertuis kolaren arteko mugei" buruzkoa da. Horrela, haranek, mendialdeko errepublikek bezala, mota oso bereziko itunak sinatzen zituzten [ik. FACERÍA]. Itun horiek ez zuten beti aldeen onespenik eta gatazka ugari sortzen zituzten, eta horregatik izan ziren konferentzia eta arbitraje ugari. (Aldudeen mugaketari buruzko 22 akordio-multzo baino gutxiago ez dira). Horrek azaltzen digu Pirinioetako haranetan erabiltzen direnak ordezkatuko dituzten zedarritze-prozedura berrien aniztasuna, aurrerago aipatuko ditugunak.