Muga guztiak Historiaren isla dira, eta haien izaera aldatu egiten da herriek euren artean dituzten harremanekin. Askotan, herrialdeen arteko hesiak dira, baina, batzuetan, bake-aro luze batek inguruko biztanleei etengabeko harremanean eta bakean bizitzeko aukera eman dienean, mugaren izaera beharrezkoa da: eremu bat bere bizitza propioarekin eta bere eskubide partikularrarekin sortua da. Horixe izan zen gure mugetatik zaharrenaren kasua, Pirinioena, hain zuzen ere, Frantzia eta Espainiaren arteko gerretan ere haien artean bakeari eusteko ados jarri ziren inguruko herriak inoiz banandu ez izanaren aparteko ezaugarria. Muga hori, juridikoki eta ekonomikoki, independentzia osoz antolatu zuten haran menditarrek. Frantzian eta Espainian batasuna ezartzen denean, Pirinioetako menditar eta artzainen bizitzak antolaketa bera mantentzen du, eta herrialde bakoitzeko botere subiranoak errespetatu egingo du. Bere eskubidearen antzinatasunarekin eta bere antolaketaren originaltasunarekin, Espainiako mugak Euskal Herrian "in vitro" nazioarteko zuzenbidearen alderdi berezi bat aztertzeko aukera ematen dio legelariari, naturari aspalditik alde guztietan desagertutako giroa atzematen diona. Pirinioetako mugak, Euskal Herrian, bere bizitza propioa eta bere eskubide partikularra ditu: banatuz ez, batuz egiten du leialki milaka urte dituen "Zazpiak Bat" sinboloa. Zuzenbidean duen lekua ulertzeko, funtsezkoa da, lehenik eta behin, nazioarteko zuzenbide publikoan mugaren ezaugarri orokorrak gogoratzea, Pirinioetako muga arraro horien funtsezko ezaugarriak nabarmendu aurretik.