Arkitektura

Errenteriako Udaletxea

Eraikin hau altxatu baino lehen, udal bilerak edo udal batzarrak parrokia elizako koruan burutzen ziren. XVII. mendearen hasieran erabaki zen udaletxearen eraikuntza.

Gauzak horrela, Errenteriako herriko etxea Gipuzkoako udaletxerik zaharrenetakoa bihurtu da. 1605. urtean eraikuntza lanak amaitutzat eman ziren eta Fray Miguel de Aranburu arkitektoak burutu zituen obrak. Agirien arabera, Zeraingo frantziskotar legoa zen eta Madrilgo Juan de Herrera arkitektoaren dizipulua izan zen. Horretaz aparte, jakina da Juan de Garaiburuk eta Martin de Ondartzak hargintza lana burutu zutela.

Kokapenari dagokionez, herriko plazan dago. Parrokia elizak, armarriz hornitutako etxeek eta Erdi Aroko bost kaleek osatzen dute herriko multzo arkitektoniko hau.

Udaletxea oinplano ia karratua duen Errenazimendu estiloko eraikina da. Tipologiaren aldetik, Euskal Herriko kontzeju-etxeetara egokitzen zaio, jauregiaren eta baserriaren eraginak elkartuz.

Errenteriako herriko etxean fatxada nagusia da atal nabarmenena. Aurpegi hau hareharrizko harlanduz eta harlangaitzez eraikita dago. Beheko pisua, bi solairu eta gainean beste gorputz bat dauzka, atzera aldera kokatuta dagoena. Fatxada horren antolaketa, hutsune simetrikoez osatutako erretikula batean dago banatuta eta hori izan daiteke ezaugarri deigarrienetako bat.

Baserriaren tipologiari jarraituz, beheko pisuan sei arkuetako arkupea agerian dago. Sei arku horietatik, batek aldameneko kale batera ematen du eta lau fatxada nagusian irekitzen dira. Erdi puntuko arkuak dira eta angeluzuzeneko pilaretan oinarritzen dira.

Arkuteriaren gainetik, oso irtena den moldura batek zeharkatzen du aurpegi nagusia, lehenengo solairua bereiziz. Gorputz honetan lau baoak agerian daude. Osagai esanguratsuenak dira erdiko balkoia eta hiribilduaren armarria dira. Balkoiak bi ate dauzka, luzea eta irtena da. Armarri aldiz, balkoi nagusiaren erdiko partean dago. Alboetan, ate bakarreko balkoiak agertzen dira. Horretaz gain, aipatzekoak dira baoak markoztatzen dituzten platabandak eta balkoietako burdinazko forjako lanak.

Bigarren solairua bereizteko moldura irten bat erabili da berriz ere. Lehenengo pisuko eskema berdina errepikatzen da, lau hutsunekoa baita. Kasu honetan, baoak neurri txikiagokoak dira, baina platabandetaz ere hornituak daude. Maila honetan ere, balkoietako barandak burdin forjatuz landuta daude. Solairu honetako goiko partean beste moldura irten bat nabarmentzen da eta multzoa triglifozko eta metopazko friso batez osatzen da.

Gorputz honen gainetik eta euskal etxe-kontzeju motara egokituz, teila hegal zabala agertzen da. Elementu hau, eguraldiaren hezetasunari aurre egiteko sortu zena, baserri tipologiatik dator eta apaingarri osagai bihurtu da udaletxe gehienetan. Kasu honetan, agertzen diren harburuak landuak izateaz gain, kalitate aipagarrikoak dira.

Ganbara batek amaitzen du multzo osoa. Esan dugun bezala eraikinaren planotik atzerago dago kokatuta eta, estiloaren aldetik, geroagokoa da.