Idatzizko testigantza ugarik dioten arabera, erromatarrek Euskal Herrian hainbat hiri eta hiribildu sortu zituzten, baina arkitektura eta hirigintzarekin lotutako aztarnak oso urriak dira. Indusketa arkeologikoen bidez zenbait eraikinen arrastoak agerian utzi dira -etxeak eta tenpluak, batez ere-, baita galtzada erromatarren arrastoak ere, azken horiek bigarren mailakoak badira ere. Heldu zaizkigun testigantza gehienak erromatarrek beraiek sortutako herrietakoak dira, hala nola, Pompaelo (Iruña, Nafarroa), Andelos (Mendigorria, Nafarroa), Iruña (Araba) eta Oiasso (Irun, Gipuzkoa), eta landa inguruetako hiribilduetakoak, adibidez, Arellano eta Ledea (Nafarroa).
Amaitzeko, garai honetako kristau artearen lehen eredu aipatuko ditugu, hau da, Trebiñoko (Araba) konderriko zenbait herrietan harkaitzak zulatuz eraikitako basilikak dira. Multzo nagusiak Laño, San Julian, Peña de Santiago, Santorkaria, Montico de Charratu eta Harkaitzeko Andre Mari haitzuloetan aurkitu dira.