Kontzeptua

Ondasunen foru-komunikazioa

Ondasunen foru-komunikazioa definitzekotan, berau ezkontzaren eraentza ekonomikoa dela esan beharra dago, zeinaren bidez komunitate bat eratzen den ezkontideen ondasun guztien gainean, ondarezko masa ezberdinez osatua, batera kudeatua eta, disoluzio, likidazio eta partizio fasean sistema alternatibo bati lotutakoa, funtsean, aktiboari dagokionez.

Ezkontzaren eraentza ekonomikoa den heinean, ondasunen foru-komunikazioaren baitan hiru elementu bereiz daitezke:

  1. Komunitate-eraentza da. Ezkontideen ondasunek ondarezko masa bakarra osatzen dute eta masa horren titulartasuna biei dagokie, ondasunen komunitate gisa konfiguratzen baita, nahiz eta sozietatearen berezko ezaugarri batzuk izan. Zehazki, ezkontza-lotura indarrean dagoen bitartean, foru-komunikazioak komunitate unibertsal baten funtzionamendua dauka, berezitasun batzuekin, sui generis komunitate unibertsala baita.
  2. "Unibertsaltasunaren" aldeko joera dago. Aipatu komunitate unibertsalean ezkontideen ondasun guztiak sartzen dira, EHFFZLko 95.1. artikuluak dioenari jarraiki: Foru-komunikazioaren bidez ezkontideek erdibana izango dituzte ondasun mugiezin edo mugikor guztiak, ondasunon jatorria dena delakoa dela, batenak zein bestearenak izan, berdin ezkontzara bakoitzak ekarritakoak zein ezkontzan zehar irabazitakoak, ondasunok dauden lekuak zerikusirik ez duela.
  3. "Alternatibotasun" faktorea ere badago. Ezkontza ospatzen den momentutik aurrera sortzen den komunitate unibertsalak ez du modu berean funtzionatzen ezkontzak dirauen bitartean. Izan ere, ezkontzak biziko dituen inguruabarren arabera, komunitate ezberdinen aurrean aurki baikaitezke berau osatzen duten ondasun kopuruari begira:
  4. Eraentza finkatzen da. Ezkontza lotura disolbatu egiten bada ezkontide bat hil delako, seme-alaba komunak egonik, komunitateak izaera unibertsala izango du; hau da, ezkontideen ondasun guztiak, bai kostubidez eskuratutakoak (soldatak, enpresazko irabaziak, etab...), baita dohainez eskuratutakoak ere (oinordetzak, dohaintzak, etab...), komunitatean sartuko dira eta erdi bana zatituko dira ezkontide alargunaren eta hildako ezkontidearen oinordekoen artean. Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren 1994-4-12ko epaiak zioen bezala (RJ 1997/2732), ezkontide bati dohainik emandako ondasunek (kasu hartan balio handiko dotea) foru-komunikazioa osatzen dute ezkontza ondorengotza edukita disolbatzen bada.
  5. Eraentza ez da finkatzen. Aldiz, ezkontza ezkontide baten heriotza dela eta disolbatzen bada, ondorengorik gabe, edo eta beste kausa bat dela medio amaitzen bada lotura, adibidez banaketa edo dibortzioa dela eta, komunitatea irabazitako ondasunetara mugatuko da, ezkontide bakoitzak ezkontzara ekarritako ondasunak eta dohainik eskuratutakoak kanpo utziz. Dibortzio kasuetarako, ez dago ezkontideen artean inolako parte hartzerik elkarbizitzarekin inolako harremanik ez duten ondasunei dagokionez, "familiako ondasunen" kasua, esaterako. Alternatibotasun hau, badiot, disoluzio eta likidazio faseetan ematen da; baina bere garrantzia ere badu eraentzak indarrean dirauen bitartean, bi likidazio moduak ahalbidetu behar baitira.