K.a. II. mendetik aurrera, Erromaren eremu ekonomikoak Italia gainditu egin zuen. Aldi berean Erromaren egitura ekonomikoa aldatu egin zen. Horrela, etxeko nekazaritza eta artisautzako enpresa familiarren ordez labore bakarreko latifundioak, estatu enpresak eta salgai solteak egiteko manufaktura pribatuak azaltzen hasi ziren. Ondasun horiek bereziki Erroma hornitzeko balio zuten, baina baita beste hiriak eta armada ere.
Orokorrean, merkataritza prozesu horiek -biltegiratzea eta salmenta- txikikazko denden -tabernae- bitartez burutzen ziren; horrelakoak etxeetako beheko solairuan jartzen ziren -banakako etxeetan, domus, edo multzoko etxeetan, insulae- herri eta hirietako kale nagusien luzera guztian. Baina zenbait kasutan merkataritzako arlo espezifikoetarako eraikin propioak egiten ziren. Orduan, gehienetan hiru solairuko eraikina gauzatzen zen patio portikodun baten inguruan. Biltegiratze, administrazio eta salmentarako lokal ugari biltzen zituen. Kalera ematen zuten fatxadetan kokatutako tabernetan, ohikoak ziren beheko solairuko denda ilaren eredua jarraitzen zuten. Merkataritzari eskainitako eraikin horiek adreiluzko arkitekturaz eginak eta oro har hartuta, bat dator gaur egun egiten diren hainbat pisuko errentako etxebizitza bloke handietako arkitekturarekin.
Baina aurreko multzo arkitektoniko guztiak bai neurritan bai garrantzian gainditu egin zituen eraikina Erromako Trajanaron merkatua izan zen. II. mende hasieran amaituta, eta Trajanoren foroan kokatuta, bertan berez foroan burutzen ziren merkataritza harreman guztiak bilduko dira, eraikin bakarrean alegia. Eustorma, terraza, sarrerako kale eta eskaileraz osatutako sistema bati esker, ehun eta berrogeita hamar bat denda, bulego, biltegi eta areto handi izango ditu, mendiaren maldan hondeatuta. Mailakatutako sei solairuak garbi banandutako bi zatitan bereizten zen, ondoko via Biberatica-ren gainetik eta azpitik. Beheko solairuek foroa inguratzen zuten kale zabaletara ematen zuten eta berehalako sarbide azkarra eskaintzen zuten foroko exedraren atetik barrena. Exedraren forma erdi zirkularrak tabernae indibidualak hartzen zituen eta tokiko bi solairuko arkuzko egitura fatxadan errepikatzen zen. Horien atzealdean via Biberatica zegoen. Kale horrek bi solairuko denda eraikinak zituen ertzean, foroaren aldetik.
Muinoaren aldetik merkatuko areto handia kontserbatu da, baina ez dakigu ziur horren funtzioa zein zen. Uste denez, Estatuaren janari laguntzak banatzeko lekua omen zen eta era guztietako kontsumo artikuluen bazar-kalea ere izan zitekeen. Horren kokapenagatik eta egituragatik aise bete zitzakeen funtzio horiek guztiak. Areto horrek elkarren artean paraleloak diren eraikuntzaren bi parte elkartzen ditu, eta horien banaketa beste denda eraikinetakoaren antzekoa dela esan behar da. Bai haranaren aldetik eta bai muinoaren aldetik, eraikuntzaren mailaketari jarraituz eginda daude. Bi parte horien tartetik pasatzen den kalea sei ertz-ganga handiekin estalita dago. Merkatu honetan garbi gauzatzen da espezifikoki erromatarra den estilo trinko berriaren sorkuntza. Horrek ez du kanon formal helenistikorik behar, aitzitik, eraikinaren gorputza nagusia forma sinpleekin antolatzen du, teknikaren baldintzetara bakarrik makurtu eta eraikuntzako erlazio berrietatik sortu diren formekin alegia.