Eskolak

Los Angeles ikastexea. Donostia

Ikasleei eta bere jatorri sozialari dagokionez, "Los Angeles"-eko ezaugarri bat matrikula kopurua izan zen, oso egonkorra, batez ere 1922tik aurrera. Klase bakoitzak bere matrikula zeukan eta hau oso orekatua zegoen, ia-ia berdina urte askotan zehar. Hura posible izan zen matrikularen eskari handi zegoela eta aukeraketa bat egin behar zuelako. Horretarako, aipatu dugun bezala, Batzorde bat zen zeinek ikasleen sarrera kontrolatzen zuen. Batzorde honek alta eta baja kopuruak kontrolatzen zituen eta hura urtean behin egiten zuten, baina beste aldetik, eskola honetan sartu nahi zutenak aurreko ezaguerak Batzordeari erakutsi behar zizkioten. Egoera, batzuetan arrisku bihurtzen zen, 1923/24 ikasturtean gertatu zenean bezala, noiz ikasle batzuk "geldirik" geratu zirenean bosgarren kurtsoko urte batzuetan zehar eta beste gradu batzuetara bueltatu behar izan zirenean irakaskuntzak hobeto aprobetxatzeko. Harrigarriki, "Los Angeles" ikastetxean plaza lortzen ez zutenak San Bernardo-an egin zezaketen, baina ordaintzen.

1927/28 ikasturtetik beste eredu bat erabili zuten ikasleak aukeratzeko. Eskaria handia zenez eta betetzea posible ez zenez, irakurtzen dakitenak bakarrik sortzen ziren, horrela ikasturtearen lehenengo egunetatik ondo irakurtzen eta idazten ez zekitenak ez zuten onartzen. Hain zuzen ere, hamabi besterik ez ziren sartzen eta ikastetxean ezin ziren izan sartu eskatzen zitzaiena beste leku batean ikasi arte.

Eguneroko jarduerek betiko curriculuma besterik ez zuten eskatzen, une zehatz batean beharrak ikasten zituzten arren. Hori dela eta, klaseak zabaldu ziren eta behar horiei egokitu zitzaien. Alderdi curriculumean ere bitxia da latineko sarrera, beranduago mintegian sartzen zirenarentzat. Horrela mintegian jada ezaguera batzuekin sartzen ziren, eta bigarren berria euskararen erabilpena irakaskuntzan zen. 1931ko "Historikoan" horrela esaten zuten: "klasetan euskaraz irakaskuntza sartu da horrela komeni izateko". Ikastetxeak beste berezitasun bat zeukan, udan Anaiek ikasleak irakasten jarraitzen zuten eta ikasleek klasean ikasitakoa jarraitzen zuten. Esate baterako 1913ko udan goiko klasetik ikasleek egin zutena, hau da, zereginek autonomia maila bat zeukaten eta asteko ziklo bati erantzuten zioten. Ziklo horretan goiko lehenengo hezkuntzaren curriculumaren irakasgai bakoitza lan egin behar zen. Ikastetxe honi "herriko aristokrazia" sartzeaz salatzen zen bere ikasleak lanpostuak erraz lortzen zutelako ikasketak bukatu ondoren eta hark igoera era esan nahi zuen bere jatorri sozialari dagokionez. Hain zuzen ere, haietako %86a ertaineko, beheko eta herriko klase sozialei zegokion, oso logikoa eskola dohainik zelako.

Nagusi uneetako batean ikasturte amaiera zen, noiz sariak entregatzen ziren. Ekitaldi hauetara parrokiaren apaizak, gotzaina, sortzaileak eta elizaren autoritateak joaten ziren. Ekitaldi horretarako jardueraren programa bat antolatzen zen eta olerkiak, musika irakurmenak eta San Ignazio eta La Salleko San Juan Bautistaren himnoak abesten zituzten ikasleek.