Monarkia eta noblezia

Petri Santxez I.a

Aragoiko eta Iruñeko erregea (1094-1104).

1068 inguruan jaio zen. Antso V.a Ramirez erregearen eta Urgellgo Elisabet erreginaren -Urgellgo Ermengol III.a kondearen alaba- oinordeko semea zen. Gerora aitaren tronua hartu zuen. Anaiorde izan zituen haren aitak Roucyko Felizia bigarren emaztearekin izandako Alfontso eta Ramiro infanteak.

Petri Santxez I.a, Petri I izenarekin eta "katolikoa" ezinenarekin ere ezaguna izan zen. 1086ko urtarrilean ezkondu zen Ines de Poitiers-ekin, Akitaniako Gilen VIII.a dukearen alabarekin. 1097ko abuztuaren 16an bigarren aldiz ezkondu zen Berta andrearekin, ustez italiar jatorrikoa. Lehenengo emaztearekin bi seme-alaba izan zituen: Petri, 1104an hil zena oinordekorik gabe, eta Elisabet, 1103an hil zena.

Aragoiko eta Iruñeko errege izatera heldu aurretik, Sobrarbeko eta Ribagorzako errege izan zen 1085az geroztik, aitak aginduta eta Monzongo errege-titulua ere aitarengandik jaso zuen, postua 1089an konkistatu ostean.

Era berean, errege izendatu aurretik, aitak bidalita Alfontso VI.aren kanpainan lagundu zuen Zaragozaren aurka (1086) eta musulmanen aurka borrokatu zuen Tortosako eta Sagrajaseko lurretan, Estada (1087) eta Monzon (1089) konkistatzeko. Hiru urte beranduago Zaidin hartu zuen, Fragatik (1092) gertu, eta urtebete beranduago Almenar (1093) hartu zuen. Garai hartan ahalegindu zen Lleida (1092-93) hartzen eta Huescan sartu zen (1094); orduan gertatu zen aitaren heriotza.