1927ko ekainaren 29an Bembibre del Bierzon (Leon) jaiotako margolari garaikide nabarmena, haurtzarotik Donostian jaioa. Donostian hil zen, 1984ko otsailaren 29an.
Bere ama Pilar Yebrak, nekazarien familiakoa, 14 urterekin etxea utzi eta Molinasecara joan zen bizitzera bere osaba apaiza zaintzera. Aitak, Jose Ariasek, etorkizuna ziurtatuta zuela zirudien, El Meson de Rosalinaren jabeen seme bakar gisa. Ezkontza honen porrota berehalakoa izan zen, Jose interes ekonomikoak bultzatuta ezkondu zen, maitale bat mantentzen zuen, eta ez zen bere asmoetan sartzen seme-alabak izatea. Pilarren itxaropenak behera egin zuen, baina bere heziketa erlijiosoak, eta emakumeak orduan jasaten zuen errepresioak, men egitera behartzen zuten.
1932an, familiaren etxea utzi eta etxe txirora joan ziren bizitzera. Joseren kudeaketa txarraren eta sukar jokalariaren ondorioz, zorrak ordaintzeko saldu dute.
"Mesoia, mundu magikoa, mundu oso pobrea, agian fantasiazko libururen bat idazteko moduko iturria iruditzen zait. Agian mesoiak uste baino pisu handiagoa izango du nigan, baita nire pinturan ere".
Amable Arias
1936ko abenduaren 6an Amableren etorkizuna baldintzatuko duen istripua izan zuen. Geltokian, jolas-lekuan, mutiko batek bultzatutako bagoi hil batek horma baten kontra zanpatu du Amable. Pelbisa eta uretra hautsi egiten dira. Aita bizkortuta dago, eta ez du artatu beharrik ikusten. Azkenean, osaba Dionisiok Leonera eraman du taxian. Aldi luze eta mingarria dator gero; Gerra Zibil betean, mediku gehienak frontean daude. 14 urte bete arte 14 ebakuntza egin dizkiote Amableri. 1951. urtera arte, familiak estraperloz erositako penizilina lortu zuen, eta Amable hobetzen hasi zen. Epe luzera, lesio bat izango du gernu-aparatuan, giltzurrunaren gaixotasun itzulezina duena, eta urte horietako hausturaren eta mugiezintasunaren ondorioz, bere bizitza osoan makuluak erabiltzera behartu zuen herrentasun bat.
1942an Donostiara joan zen familia. Aita Falangean sartu zen eta Gariaren Zerbitzu Nazionalean kalkulatzaile postua lortu zuen. Aitarekin duen harremana oso gatazkatsua da, aitak semearekiko duen gorrotoak Gaixotasun Aseguruaren kartillan ez sartzea eragiten dio. Nunca Amable, hil zen arte, Gizarte Segurantzan artatu ahal izan zuten. 1948an, Amableren gurasoak banandu egin ziren. Aita Amableren tratu txarrei buruz, honela dio:
"...ez horrela nire aita. Agian gehiago ikasiko dut, edo agian inoiz ez, lan triste hori ere merezi ez duelako... Nahikoa dut haren kalitatea jakitea nire haurtzaroa gogoratuz edo kontatu didatenagatik berreraikiz: aitonari maitasun handia, aitarengandik urruntzeko nahia. Haur baten kasuan, erreaktiboa eta finkapena saihestezinak dira".
1949an Ascensio Martiarenaren noizbehinkako akuarela eskolak jaso zituen. 1950etik aurrera ama soldatarik gabe hasi zen lanean, Antzoki Zaharreko arropazaindegian; 1952tik aurrera, berak lagunduko dio amari arropazaindegi horretan bertan, eta urte horretan bertan joango da bakarrik Bembibrera, lehen aldiz.
"Cafe Meron ibiltzen nintzen, etxean bezala, sukaldean sartu, marraztu egiten nuen noiznahi, bazter guztietan. Oso une atseginak igaro nituen han. Azkenik, Mero kafetegian egin nuen neure burua".
Amable Arias
Formaziorik ez duela jakinda, Udal Liburutegian irakurtzen hasten da goizetan, eta antzokiko emanaldien hasieraren eta amaieraren arteko tartea aprobetxatuz, arratsaldeetan. Erabat autodidakta irakurtzen zituen izendatzen entzunak zituen edo erakartzen zuten autoreak, eta filosofian, marxismoan, artean eta zientzian murgiltzen da, bizitza osoan lagun izango dituen irakurketak, 1980an poema liburu bat argitaratuz: Esku hila.
1956an Rutas Vasco Navarras izeneko gida baten enkargua jaso zuen eta bere lehen olio-pinturak margotu zituen. Bierzoko paisaiak dira, eta Amable Ariasen teknikariak agertzen dira bertan:
"Hainbeste entzuna nuen klasikoen teknikei buruz, ezen larritasun handia sentitzen bainuen. Hori ia gaindiezina zenez, pentsatu nuen gaur egun margotzen banuen, ez nuela zertan beste batzuengandik ezer hartu, ezta beste garai bateko teknikarik ere. Eta gogor borrokatu nintzen teknika bat izateko, nirea bakarrik".
Amable Arias
1958an egin zuen lehen erakusketa, eta hiru koadro handi aurkeztu zituen, bi urte lehenago egindako hiru Cristos:
"Edozein sentimendu erlijioso alde batera utzita sortzen diren arren, Amableren atsekabeak bide ezin hobea aurkitzen du gaian bere drama existentziala proiektatzeko".
Carmen Alonso-Pimentel
1960an, Rafael Ruiz Balerdirekin batera, Amableren estudioan 10en erakusketa antolatu zuen. Gaur Taldearen aitzindaritzat har zitekeen, eta garai hartako Donostian nagusi zen "ildo ofiziala" hausten zuen.
Bere obra abstrakzioan barneratzen hasten da, baina inoiz ez du figurazioa erabat alde batera utziko, batez ere erretratuak bere imajinarioan duen garrantziagatik:
"Figurazioa eta abstrakzioa. Hor sartuta ez dugu gehiago ikusiko... Kontua da hamaika aukera eta formatako balio duten arte presentziak sortzea. Ez dago arte bakar bat, aldiak adina daude, eta gizonak eta egoerak".
Amable Arias
60ko hamarkadak bi mugarri garrantzitsu ditu Amable Ariasen biografian: 1963an, Donostiako Udaletxeko Aretoetan ikusgai jarri zen Espacios vacíos, erakusketa apurtzailea, ulertezintasunera eta are irain publikora bideratua, eta, beste lan batzuen artean, marko huts batzuk erakusten ditu. Bestalde, 1966an Sistiaga, Chillida, Zumeta, Oteiza, Ruiz Balerdi, Mendiburu eta Basterretxearekin batera Gipuzkoako Gaur Taldea sortu zuen.
Madrilgo Neblí galerian egin zituen erakusketak 1964an, Parisko Maeght galerian 1965ean, Donostiako Barandiaran galerian 1967an...
1970ean, Maru Rizo ezagutu zuen, bere bizitza osoan lankide izango zuena. Ordurako estamentu "ofizialen" bazterketa pairatzen ari da, eta bere estudioan lan egitera erretiratuko da, non bere sortze prozesuan etenik gabe ikertu eta esperimentatuko duen. Maru Rizoren hitzek bizi-bizi deskribatzen dute aldi hori:
"Bide moldakorrak saihestuz material eta teknika desegokiak bilatuko ditu (edo alegiazkoak bakarrik): Trintxerpeko liburudenda zahar batera joango gara (Clamoxyl) Margotu gabeko orratzekin, Margotu gabeko orratzekin, Margotu gabeko orratzekin, Margotu gabeko orratzekin, Margotu gabeko orratzekin, Margotu gabeko orratzekin…) Siesta musa jarreran botatzen ikasi behar izan dut".
Bere azken urteak gaixotasun eta sufrimenduzkoak dira, eta hala ere jarduera handikoak 1984an hil zen arte.
Bere lanaren aitortza, hain urria bizitza osoan, gero eta zabalagoa da, hainbeste artistarekin gertatzen den bezala. Erakusketak, bere idazkien argitalpenak, ikerketa bibliografikoak eta herritarren interesa, zure pertsonarengana hurbiltzen gaituzte. Maru Rizo lankideak babestu du bere lana, eta Carmen Alonso-Pimentel "Amable Arias" doktore-tesiaren egilearen, Gonzalo Sánchez (hila) Hamaseko Galeriakoaren eta Mar Palacio Bercianos Ikasketen Institutukoarenarekin batera, ekitaldi publikoetan eta bisita pertsonalizatuetan Donostiara zuzenean sartzeko ahaleginak egin dituzte edo egiten ari dira.