XIX. menderako derrigorrezko alarde militarrak praktikan guztiz desagertuak ziren. Alarde folklorikoek, ordea, berdin jarraitu zuten, gerrek edo iskanbila politikoek galarazten ez zituztenean: armadunen ohorezko eskolta izaten. 1849ko dokumentazioak, berriz, aldaketa formal eta kontzeptual handia gertatua zela salatzen du, Alardeek XIX. mendeko armada baten eite folklorikoa hartu baitzuten: janzkera uniformatua, hatxeroak (gastadore edo zapurrak), armadunak hainbat konpainiatan kantinera banarekin eta txilibitu eta danborrekin, danbor nagusia, jenerala, zaldieria, artilleria, musika-banda... Napoleonen "Grande Armée" delakoaren eragina nabaria da garai hartako folklorean. Adibidez, Bidasoaz bestaldeko Besta Berrietan, prozesio erlijiosoak izan arren.
Dena den, Irunen kutsu militarra, formala ez ezik, kontzeptuala ere izan zen: ekainaren 30ean, 1522koaz gain, 1813ko abuztuaren 31n San Martzial mendian tropa anglo-hispano-portugaldarrek frantsesen aurka lortutako garaipena ere ospatzen zen. Hortaz, garaipenaren ospakizunak nortasun lokalari ez ezik, espainiar naziotasunari lotua ere agertu zen. San Pedro arratsaldean ospatzen den "errebistak" borrokaren bezperan egindako azken ikustaldi militarra gogorarazten du, ez egun hartan egiten ziren foru alardeak.
Hurrengo urteetan joera finkatu eta hedatu egin zen, konpainia berriekin eta lagun gehiagorekin XX. mendean aurrera egin ahala, gerren etenaldien ondoren. Konpainiak auzoka edo kaleka osatzen ziren, edo izaera politiko (tradizionalistak, errepublikanoak, Batzokikoak), sozio-kultural (Kasinoa, futbol taldeak, gazteria katolikoa) edo laboralen (trenbideko langileak) arabera sailkaturik. Kritikak ere jasotzen zituen, auzo frantsesen iraingarria zelakoan. Areago, Lehen Mundu Gerran, errespetuz, bertan behera geratu zen.