Nafarroa birkonkistatzeko saioen artean kokatu behar da 1522ko borroka. Emaitzengatik berez munta militar gutxikoa izan arren, irundarrentzat sekulako garaipena izan zen: batetik, etsaiek hartutako herrira itzultzea izan zutelako; bestetik, arrakasta gainerako gipuzkoarren eta errege-tropen laguntzaz lortuagatik, nagusiki bertako gizon-emakumeek protagonizatu zutelako.
Handik aurrera, borroka-tokian, Aldabe gainean, ermita eraiki eta harrez geroztik San Martzial izenez ezagutzen da mendia. Esker oneko zina betetzeko prozesioa eratu zen. Urteroko alarde militarra egun haren bezperan, San Pedro egunean, egiten hasi zen. Ordutik herriko festak ere San Pedro eta San Martziali eskainiak dira. Hortaz, borrokak garrantzi sinboliko handia izan du herri-nortasunaren eraikuntzan. Alardeak, ordea; hau da, prozesioaren ohorezko eskoltak, ez zuen aparteko sinbolismorik. Gerora hitzaren erabilera bikoitzak eta garaipen militar baten ospakizunak nominalismo arazoak ekarri arren, armadun haien presentzia prozesio batean ez zen justifikatzen udal alarde derrigorrezkoengatik edo garaipen militar bat ospatzeagatik. Izan ere, gainerako prozesio erlijioso edo bestelako ekitaldi folklorikoetan ere arruntak ziren armadunen ohorezko salbak.
Irunen behintzat, alarde militarrak geratu ziren ohorezko eskoltaren menean, ez alderantziz: 1707tik aurrera, derrigorrezko alarde haiek gero eta gutxiagotan egiten ziren, bolbora gastuak saihestearren, eta ofizialki 1773ko eta 1804ko udal ordenantzek prozesio zibil eta erlijiosoaren baitan txertatu zituzten eginkizun militarrak, borroka gogoratzeko helburuz, txertatu ere.