Lexikoa

MENDIGOIZALE

Erbestean. Diktadura frankistan egin zuen ibilbidea ia ezagutzen ez bada ere, EMBk erbestean iraun zuen erakunde gisa: Cándido Arregui presidenteak Baionako Ituna sinatu zuen (1945) gainerako euskal indar politiko eta sindikalekin batera, eta Jagi-Jagi atera zuen berriro (Baiona, 1946-47, lau zenbaki), manifestu batzuk argitaratu zituen, Euskal Estatutuarekin polemizatu zuen. A I. (Caracas, 1969) ANV eta ETArekin, zeinaren borroka armatua Eusko Jaurlaritzaren Agirreren eta Leizaolaren jarduketarekin baino gehiago identifikatzen baitzen, hura ez baitzen inoiz izan. Bere ideia aranista eta independentista beretatik «Euzko Aberri Alkartasuna» taldea zen, 1960ko hamarkadan Caracasen Frente Nacional Vascon argitaratu zuena, eta txosten bat, Agirrek, Irujok eta EAJren EBBk jarraitutako politika estatutista kritikatzen zuena. Francoren diktadura amaitzean, Mendigoizale mugimendua ez da berpizten Euskadin, 1930eko hamarkadan Primo de Riveraren atzetik bezala. Gerratik bizirik atera ziren Jagiko gudariak bakarrik biltzen dira urtero eta hainbat komunikatu ateratzen dituzte. Baina nazionalismo erradikal eta independentista baten herentzia (Aberri, Jagi-Jagi eta Patria Libre ordezkatuz) Herri Batasunera igaro da batez ere, eta aurrekari historiko bat da: «Euzkadi Mendigoxale Batza».