Enpresariak

MARTÍNEZ DE LAS RIVAS, José María

Bizkaiko industriako enpresaburu aitzindaria Bilbon jaio zen 1850ean eta Madrilen hil zen 1913an.

Francisco Martínez de las Rivas eta Urtiaga lehengusuari San Francisco del Desierto fabrika erosi zion 1886an, eta Altos Hornos S. Francisco sortu  zuenGarai hartako Bizkaiko beste enpresaburu batzuek bezala, meategietan inbertitu zuen, hala nola Unión, Mora eta Amistosa, industria siderometalurgikoa, elektrikoan, ontzi-enpresetan, bankan eta abar. 1889an, Astilleros del Nervión ontziolaren sortzaileetako bat izan zen.

Han eraiki ziren Okendo (1892), Bizkaia (1893) eta Infanta María Teresa gerraontziak. 1890eko meatzarien greban, nahitaezko barrakoiak abolitzen lehena izan zen.

Estatuarekin izandako desberdintasun legal eta ekonomiko batzuren ondoren, Gobernuak ontziolak konfiskatu zituen 1892an, eta 1895ean itxi zituen. Estatuak 1900ean itzuli zion enpresa Martínez de las Rivasi, auzia enpresaren alde konpondu zenean. Bizkaiko greban, 1911n, langileen aldeko jarrera nabarmendu zuen, eta aberastasun gehiena haiei zor zaiela esan zuen. 1918ko meatzarien greban lehena izan zen lanaldia murrizten, eta Ugazaben Elkartetik kanporatu zuten. Bilboko eta Merkataritzako Bankuetan parte hartu zuenez, banku horien kaudimena berresten parte hartu behar izan zuen 1914an, lehen Mundu Gerrak eragindako krisi orokorra zela eta, nahasmena sortu zen unean. Haren oinordekoek, 1920an, fabrikako instalazio guztiak eta Astilleros del Nervión ontziolak saldu zizkieten Altos Hornos de Vizcayari 43 milioi pezetan. Martínez de las Rivasen parte-hartze politikoa oso nabarmena izan zen. 1891ko hauteskundeetan diputatu kontserbadorea izan zen eta Bilbon 1896tik 1898ra hautatutako hautagaia. Senatariaren aulkia ere lortu zuen 1899, 1901 eta 1903an. Horri esker, Gobernuaren eta Gorteen politika ekonomikoan presioa egin zuen eta Bizkaiko industria zabaltzen lagundu zuen. “Piña” ezagunean parte hartu zuen, batzuetan Chavarriri aurre eginez, baina beste batzuetan zerrenda komunetan sartuz. Benlliure eskultoreak Galdamesen altxatzen den eskultura batean irudikatu zuen bere fisonomia.---

Jatorrizko testua: Ainhoa AROZAMENA AYALA

Itzulpena: ELIA itzultzaile automatikoa

Itzulpenaren berrikusketa: Agustín Arostegi