Lexikoa

BUEY

Lenguaje empleado con el buey y la vaca. Llamar: (AN) oy. toz, tauz, touz: (G) eld. zar. at. toz, eld. touz, and. touzia, bid. larga onea; (para dar de comer) txio-txio, eld. (para ir a las terneras) txiu-txiu: (B) bed. txu-txu, lek. txiu, aj. tzihu, mar. erdu, oñat. toz (ternero), potx: (A) llod. tx..., aleg. txiu, lañ. o ben: (N) arc. o ben. Andar: (AN) oy. aídà aidâ i, aída bèyá: (G) c aídà, aìda, bed. bua..., aj. aidadi (para arrancar), ya... tira (A) c aída. Parar: (AN) oy. òó uha, ójà: (G) c òóò, at. óòá, zar. ôóù, óòó: (B) oñat. lek. óòó, bed. elg. òó, aj. óòóó, mark. ô: (A) llod. lag. óó, lañ. o alto, aleg. oá: (N) arc. ou, oua, oba. Recular: (AN) oy. éstì, èstí, átzèrà ixtátzérá: (G) c ésti: (B) c ésti: (B) bed. heurt-atzera, eurt-atzera, mark. toz atzera, oñat. lek. mark. atzera, aj. aix: (A) llod. sets, aleg. lañ, lag. atrás: (N) arc. atrás. Vuelta: (AN) oy. jira touz: (G) bid, and. alk. touzia, at. itzuli toz, atx berago (goragó), eld. zar jira, zar. tira onera: (B) c eurt, heurt, oñat. buelta: (A) llod. buelta, jeurt, aleg. vuelta ven, rebida, lañ. o vuelta. Al establo: (AN) oy. toz Iekura, pasa lekura, Iekura; (G) and. lekura, art. jarri lekura, eld. aida Iekura, zar. zure Iekure: (B) bed. Iekura, aj. lekure, oñat. ittuera, lek. tokira. (AN = Alto navarro, oy = Oyarzun, G = = guipuzcoano; alk = Alkiza, and = Andoain, at = = Ataun, eld = Elduayen, bid = Bidania, zar = Zarauz, c = común, B = vizcaíno, bed = Bedia, aj = = Ajanguiz, el = Elorrio, elg = Elgueta, mark = = Marquina, oñat = Oñate, lek = Lequeitio, yur = = Yurre, A = alavés, aleg = Alegría, lag = Laguardia, lañ = Laño, llod = Llodio, N = Navarro, arc = = Los Arcos).

Manuel LECUONA ECHABEGUREN