Sailkatu gabe

MUGA (MUGAREN ANTZINATASUNA)

Bidasoa. Baionako apezpiku-egoitzaren antzinatasunari buruzko gutun batean, M. Camille Jullianek ("Bol. Ciencias, Letras, Artes ", Baiona, 1938ko ekainaren apirila, 26. zk., 73-84 or.) Pomponio Mela Klaudio enperadorearen geografo latindar garaikidearen testu bat aipatzen du, lehen mendearen lehen erdialdekoa, eta Atlantikoaren hondoan Magrada edo Magra deitzen duen ibai bat aipatzen duena (III, 15). "Bistan da Bidasoa dela", gehitu du M. Camille Jullianek, "Magra" zeltan, edo, hobeto esanda, erromatar aurrekoan edo italo-zeltan, muga esan nahi duela uste baitu. Baina ziur al gaude Pomponio Melak izen geografiko hau inolako interpolaziorik gabe transkribatu duela? Hala ez balitz, baztertu egin beharko litzateke izen hori Muga terminoarekin erlazionatzeko aukera, horrek, ikusi dugun bezala, muga esan nahi baitu, oro har, muga bat markatzeko balio duten lurreko objektu edo istripu guztietara zabalduta? Guzti honetatik, M. Camille Jullianek, Erromatar Inperioaren pean, Bidasoa, gaur egun bezala, hispaniar hiri eta galiar hirien arteko muga zela ondorioztatzen du. Plinio Zaharraren testu bat ere aipatzen du, Hispanian Saltus Vasconum (IV, 150) kokatzen duena, eta jarraian Olaso, Oiartzun. Plinio Zaharraren (Akitania deskribatzen duena) eta Pinpedunni herria (IV, 109) aipatzen duen beste testu bat oinarritzat hartuta, M. Camille Jullianek Nafarroa Garaiko Bortzirietan kokatzen ditu Pinpedunni familiak, eta hortik ondorioztatzen du, batez ere, Bidasoak muga gisa balio zuela bere ibilbide osoan. Horrek esan nahiko luke muga horrek ez zuela ibaia Endarlatsan uzten, Maiako portuan baizik, eta hori, gure ustez, ez dirudi frogatuta dagoenik. Mugetako punturik apartekoenetako baten azterketak berak, Sararen inguruan, 36. mugarriak, erakutsiko digu muga leku horretan finkatuta zegoela ezagutzen ditugun lehen garaietatik.