Dantza

Berastegiko dantzak

San Juan dantzak nondik datozen esatea ez da erraza, baina Erdi Aroan kokatzen da, gehienetan. Bertan, 8 edo 12 dantzari inguruk figura koreografiko ezberdinak osatzen dituzte: tarteka makil, brokel, arku edo beste elementuekin jolastuz dantza ezberdinak egiten dituzte. Gure inguruan Gipuzkoako Brokel dantza klasikoa, Dantzari dantza bizkaitarra, Oinatiko Korpus dantzak edo, Tolosaldean bertan Lizartzako Iñauteritako Dantzak aipatu daitezke. Bakoitzak bere estiloa dauka, baina, funtsean, molde koreografiko berbera dute. Bitxia da, halere, Tolosaldean dauden Nafarroako bi mugetan eredu koreografiko horren bi ale horiek (Lizartzakoa eta Berastegikoa) isolatuta agertzea, beraien sorrera eta bilakaeraz ia ezer ez dakigularik.

Noiz edo noiz Beotibarko gudarekin zerikusia bazegoela entzun dugu Berastegin, baina ez diogu segida handirik ikusi arrazoibide horri.

Dantza horiek, ziur aski, aldaketak izan dituzte denboran zehar, beste dantza guztiek bezala, baina ez daukagu daturik horren inguruan: mende honetan, behintzat, aldaketa esanguratsurik ez dela izan ematen du. Noizbait Berastegin arku dantza bat ere bazegoela aipatu ziguten, baina horren kontrasterik ez genuen lortu.

Dantza hauek, dakigunez, 36ko gerra bitartean egin ziren, baina gero etena izan zuten 1955 arte. 60ko hamarkadan ere, saiakera batzuen ondoren, beste eten bat izan zen eta 1973an Tolosako Udaberri Dantzari Taldeak berreskuratu zituen dantzak, nahiz eta urte batzuetan Berastegin bertan ez dantzatu. Geroago bai, etenak bukatu eta urte askotan egin ziren San Joan dantzak Berastegiko plazan. 2000. urtean osatu zen bertako taldea, eta hortik aurrera herritarren esku dago.