Concept

Alboka

Neurri ezberdinetako albokak egiten ziren, ez zegoen erabat finkaturik ez soinu-tresnen afinazioa ez eta ematen zuen eskala. Arteako Leon Bilbao eta Igorreko Silbestre Elezkano "Txilibrin" Arratiako alboka egile zaharrek egindako albokek, dena itxirik Lab-La tarteko nota ematen dute eta Zegamako Gorrotxategik egindakoak la#.

Ezagutu ditugun albokari zahar guztiek dijitazio itxia erabiltzen zuten eta beraien albokekin ematen zituzten eskalak nahiz eta berdinak ez izan, denak tendentzi bera zeukaten: Dena itxia La bezala hartzen badugu, behetik hasita lehen zuloa irekirik Sib-Si tarteko nota ematen dute, bigarren zuloa irekia Do-Do# tartekoa, hirugarren zuloa irekia Re, laugarren zuloa irekia Mi eta bosgarrena irekia (lehena goitik hasita) Fa#. Ikusten dugunez, eskala zahar hau ez da gaur egun entzuten dugun horietakoa, horregatik alboka horiekin jotzen den guztia oso berezia egiten zaigu.

Albokariek ezkerreko kanaberarekin (bost zulokoa) kantuaren doinua ematen dute eta eskuinekoarekin (hiru zulokoa) lagundu; gehienetan tonuaren La nota pedala emanez, besteetan dominante funtzioa betetzen duen Si erabiliz edo Mi eta Fa noten duoa egiten duten Do eta Re joaz, beraien joaldietan joku armoniko aberatsa lortuz.

Jose Mari Bilbao

Jose Mari Bilbao (1886-1977), Arteako albokaria5.

5BARRENECHEA, José Mariano. (1976): Alboka - Entorno Folklórico. Archivo P. Donostia. Lecároz (Navarra).