Kontzeptua

Alboka

Alboka jotzeko arnasketa teknika berezia erabiltzen da. Jotzerakoan haizea etengabe bota behar da, isildu gabe, kornamusa edo xirolarrua balitz bezala. Baina albokak ez du haize erreserba gordetzeko zaku edo poltsarik eta albokariak haizeari buelta ematea teknikaren bidez lortzen du hori, hau da, haizea hartzen du botatzen duen bitartean. Teknika hori ikasteko, urarekin betetako baso batean lasto edo kanabera fin baten muturra sartu eta beste muturretik putz egiten da uretan etengabe burbuxak ateratzen. Hori lortzeko beste ariketa bat, adar txikia txapelarekin estaliz eta haizea txapelaren filtroan zehar boteaz egiten zen.

Ba da teknika honi buruz, Arratiako zaharrek kontatzen zuten, eta R. M. Azkuek bildutako, "Albokari bat Parisen" izeneko istorioa6.

"Orain larehun bat urte Zeanurin Arratiako izen handiko albokaria bizi zan. Bera hil eta hurrengo hiru bat gizaldietan "Haren bularra langorik!" esaten zan. Bere izena ez da gugana heldu. Behin, ardantegi batean zegoala (batzuen ustez Urrunagan) "polito" edanda gero, "Nire birikak langorik nok?" zion zeanuritarrak.

-Pariseko kalerik luzeena mandoz burutik burura alboka yoten igaroko neuke nik, ahoa behin bere zabalduten eztodala eta etentzaka, isildu bagarik.

-Horixe ikustearren, neu bere Paris horretara yoango nintzakek. Eta zer yokatuko doagu, Arrati?

-Mando gorri eder bana, gura badok.

-Ederto. Astelehen goizean urtengo doagu. Bitoriara yo eta han Pariserako zein bide hartu behar den bat edo batek esango dauskuk.

"Halako baten Frantziako hiri handi eder hartara heldu ziran gizonak. Kalerik luzeena zein zan jakin zuten eta goiz batean eguzkiarekin batera kale luze haren muturrean hasi eta mando banatan trapa-trapa hasi ziran biak ibiltzen, albokaria ibiltzen eta jotzen. Goizean hasi eta iluntzean ere jotzen, etentzaka, ez isildu ez ahoa zabaldu! Jotzea da! Mandazainak, heuren tema galdu behar zuela ikusirik, bere mandoari aurrea hartu eraginda, alboka "musturra" bere eskuaz itxi eta jotzaile gizarajoa arnasarik hartu ezinik ito eta mando gainetik gorpu jausi zan".

Oraindik, albokarekin kantantzen dira istorio hori aipatzen duten kopla zaharrak. Hona hemen horietako bat:

Goizean Parisen, gauean Parisen,
Parisko kalean luzea.
Hauxe kale hau paseu ezkero,
Atzeko mandoa neurea.

Albokari bat Parisen

Albokari bat Parisen7.

6Azkue, R.M. (1959) Euskalerriaren Yakintza, II. Literatura Popular del Pais Vasco. Espasa Calpe. Madrid.

7AZKUE, R.M. (1959) Euskalerriaren Yakintza, II. Literatura Popular del Pais Vasco. Espasa Calpe. Madrid.