Errege berriaren atzerritar izaerak arazo sozial zaharrak azaleratu zituen. Goi kleroa eta gizon aberatsak zain zeuden, beraien onurako, erregearen aholkulari izendatuak izan zitezen, baina honek, Frantzian zituen jabetzako lurretan egonaldiak luzatzen zituenez, erreinuko gobernadore Ponç de Douyme izendatu zuen; bere lurrak pertsonalki zuzentzera ohitua, ez zuen ezagutzen nobleziak Nafarroako erreinuaren zuzendaritzan betetzen zuen paper tradizionala. Beraldetik, behe-nobleziak -aitonen seme eta zaldunak- beraien Junta eta Ermandadeak aurreko erregealdiaren bukaeran agertuak, herriko indar adierazgarri bezala ageri zirenak, errege berriaren aurka nabarmendu ziren. Adostasun gabeko erabakietan, noblezia bi aldeek izenpetutako arbitroen irizpideetara ezarri zuen. Horrela egin zuen aitonen semeek Antxo I.a Azkarraren gehiegikerien gainean zeuzkaten kexekin eta Pedro Remirez de Piedrola gotzainak elizaren ondasunen gaineko erreklamazio egin zuenean ere. Ez zituen arazo gehiegi eduki hiribilduko burgesekin, erregealdiaren hasieran izan ezik Tuterako zenbait tirabira zirela eta (1235). Arazo larrienak nobleziarekin eduki zituen. 1235ean Gurutzaden eskaria egin zuenean, Erromarengandik nobleziaren Junta guztiak desegitea lortu zuen, lan honen ardura Irantzuko abadeari eta Orreaga eta Tuterako prioreei eman zielarik. Hauen errekerimenduetara ez agertzean (1237), aitonen semeak eskumikatuak izan ziren. Hauek zigorrari entzungor egin zioten, neurri batean elizaren zati baten babesa zutelarik. Honek nobleziaren mugimenduaren errotzea zenbaterainokoa zen adierazten du. Bi aldeak aita santuaren erabakiaren mende jartzea erabaki zuten.
Sancho Fernández de Azagra, Albarracineko jaunaren anaia, Teobaldo I.aren basoilotzat aitortzen da (1238ko apirila):
Sepan todos aqueilos que esta carta verán, que estas son las convenenças que nos don Thibalt por la gracia de Dios rei de Navarra, comde palazino de Champainna et de Bria, et don Sancho Ferrandeiz fillo don Ferran Ruiz d'Açagra fazemos entre nos, et es a ssaber: que si io el davandito don Sancho Ferrandeiç qui so vassaillo de vos meo sennor don Thibalt rei de Navarra por tierra et por honor que tiengo de vos, podiero conquerir por dono ho por fuerça ho por qualquequiera otra manera castieillo ho castieillos, villa ho villas, fortaleza ho fortalezas algunas en tierra de moros, faga a vos meo seinnor don Thibalt rei de Navarra et a todos los reies qui regnarán empues vos en Navarra guerra et paç con eillos; et deviengo por eillos vuestro vassaillo. Et nos otrosi el devandito don Thibalt rei de Navarra, otorgamos a vos el devandito don Sancho Ferrandeiz por nos et por nuestros successores que vos et toda vuestra genoilla seades seinnores et poderosos daqueilla conquista que fezierdes, faziendo a nos et a todos nuestros successores guerra et paq et todas las otras cosas que verdadero vassaillo faz a sennor. Et es a ssaber que nos don Thibalt rei de Navarra et io don Sancho Ferrandeiz d'Azagra devandichos fazemos estas convenengas entre nos a bona fe senes enganno qual deve ser entre sennor et vassaillo... (Nafarroako Artxibo Nagusia).