Medikuntza

Muguruza Larriña, Niceto

1882an Eibarren jaiotako mediku gipuzkoarra. 1920an hil zen, 38 urte zituela, zirkulazio-istripu baten ondorioz.

Medikuntza ikasketak egin zituen Zaragozan eta Madrilera joan zen ikasketak amaitutakoan. Han doktoretza lortu zuen San Carloseko Medikuntza Fakultatean, tesi honekin: "Biriketako tuberkulosia diagnostikatzeko jarraibideak".

Gipuzkoara itzuli zenean, lan handia egin zuen medikuntzako profesional gisa, eta Eibarko Udalaren Higiene Laborategiko lehen zuzendaria izan zen. Bere kezken artean saneamendua eta herritarren osasuna bermatzeko kontsumorako uraren kalitatea zeuden, eta zentzu horretan, osasungarritasun baldintza txarrei irtenbidea emateko proposamenak lantzen aritu zen.

Muguruzak, mediku talde batekin batera, Ciriaco Aguirre tartean zela, Eriondo Lorategia bultzatu zuen. Tuberkulosiaren aurkako erietxe hau Institutuaren eraikina dagoen lekuan egon zen, Lorategiak auzoan.

Halaber, hizlaria, publizista eta ikertzailea izan zen, eta, oro har, kezka sozial eta kultural asko zituen pertsona. Eusko Ikaskuntzak 1919an egindako Euskal Udal Administrazio Batzarreko hizlaria izan zen, Udalerriaren ekarpena eskola-borroka antituberkulosari lanarekin, eta Euskalerriaren Alde, 1921, "Euskal Etnogenikaren azterketari ekarpena" lanaren egilea.

Hil eta hilabete gutxira, eta herri-sinaduraz, bere omenezko hiru monumentuetatik lehena inauguratu zen Eibarren. Monumentua gerran suntsitu zuten, eta gerra amaitutakoan beste bat jarri zuten leku berean, Institutua dagoen lekuan, gutxi gorabehera. Bigarren monumentu hau ere kendu egin zen, Institutuko obrak hasi zirenean. 1971n Sakuneko monolitoa inauguratu zen, eta 2008an Bidebarrietara eraman zen.

Bere semeak, Javier Muguruza Alberdik (1914-2002), medikuntza ikasi zuen bere aitaren Madrilgo fakultate berean eta pediatra ezaguna izan zen Eibarren urtetan.

  • NARBAIZA AZKUE, Antxon. Muguruza aita-semeak: medikuntza eta jakin-mina ikur = Los Muguruza de Eibar: medicina y ansias de saber. Eibar: Eibarko Udala, Ego Ibarra batzordea, 2008.