Kontzeptua

Lauburua

Euskal Herria Indiarekin lotu da svastika erabiltzeagatik, baina Indian gurutzea zuzena da eta gure herrialdean, ostera, kurbatua. Gurutze gamatu zuzena gutxitan agertu da euskaldunon artean. Kurbatua, ostera, oso maiz eta Euskal Herriko lurraldearen hedapen osoan. India aipatu da svastika zuzenaren jatorrizko herrialde gisa, baina ez da horren frogarik; bestalde, batez ere deigarria da Kolon aurreko Amerikan ere, garai hartan, erabiltzen zutela. Indonesian gaur egun zorte oneko sinbolo lagungarri gisa erabiltzen da. Europan, zoritxarrez, naziek jarri zuten modan. Gurutze gamatuaren eta lauburu kurbatuaren artean jatorrizko lotura dagoela da frogatzeko falta zaiguna. Gerra aurretik, Eusko Alderdi Jeltzaleak barra-barra erabili zuen lauburu zuzena, Alemaniako naziek baino lehen. Indian, jai batzuetan animalia sakratuei, behiei, gurutze bat marrazten zaie kopetan. Horrek, agian, Talon Ortizek dion bezala, Iruñeko katedraleko klaustroan, Barbanza Gelara sarbide ematen duen atean, XIV. mendeko kapitel batean zizelkatutako zezenaren irudiarekin lotzen du, kopetan gurutze gamatua duena. Horrez gain, Iratxen ere espezie bereko beste ale bat dagoela aipatzen du, XII. mendekoa, berdin-berdin zizelkatutakoa; Gastiainen ere (Nafarroa) Viriatoren alaba Buturraren omenezko hilarri bat aurkitu zen, eta bertan, besteak beste, zezen baten burua eta bi svastika ageri dira.