Kontzeptua

Donostiako Arte eta Lanbide Eskola

Eskola honen arrakasta ikusteko, jarraian, aro bakoitzeko portzentaje orokorrak eskaintzen ditugu, ikasleen adinaren nahiz eskolan sartzean zuten lanbidearen arabera. Datuak eskolan zeuden sail ezberdinetan banatuta ematen ditugu 1885. urtetik aurrera. Horrela, ezaugarri horiek hobeto bereizi ahal izango ditugu, eskaintzen ziren aukera ezberdinen arabera. Ikasleen adinari dagokionez, 12-15 urte bitarteko ikasle asko zeudela ikus daiteke, batez ere, XX. mendearen hastapenean, nahiz eta sail industrialean beti batez bestekoaren azpitiko zenbakiak agertu. Lehen irakaskuntza amaitu berri zuten ikasleak dira, irakaskuntza profesional batekin ikasketak osatzeko asmoz eskolatzen zirenak. Dena den, litekeena da lanbide motaren batean aritzea ikastun modura edo, besterik gabe, lanik gabe izatea. Taula honetan ematen dira portzentajeak:

Ikasleen sailkapena adinaren eta espezialitatearen arabera, portzentajetan emanda, 1880-1921
Iturria: Berezko sorkuntza, Donostiako Arte eta Lanbide Eskolako memoria ezberdinetatik abiatuta.
Adina1880-851886-19081909-1921
IndustrialaArtistikoaKomertzialaIndustrialaArtistikoaKomertziala
12-1537,546,560,560,3485157,5
15-204237,330,229,2363527,5
20 y +20,516,29,310,5161415

Ikasleen egoera profesionalari dagokionez ere taula bat osatu da. Horretarako, lanbide-multzoak lanbide mota bakoitzaren arabera eratu dira, lanbide horiek burdinarekin, harriarekin eta zurarekin duten lotura aintzat hartuta. Gainera, merkataritza edo komertzio arloko multzoa eta ikasleen multzoa eratu dira. Hauek dira 1880-1921 bitarteko emaitzak, portzentajetan emanda:

Ikasleen sailkapena lanbidearen arabera, portzentajetan emanda, 1880-1921
Iturria: Berezko sorkuntza, Donostiako Arte eta Lanbide Eskolako memoria ezberdinetatik abiatuta
Lanbideak1880-851886-19081909-1921
IndustrialaArtistikoaKomertzialaIndustrialaArtistikoaKomertziala
Ikasleak352741,552283748
Burdina1514,5--16--
Zura2927,5-1515-
Harria11,5--717-
Merkataritza556285631
Mekanikaria----15--
Besteak20132520142521

Adinarekin batera, ikasleen lanbidea zen elementu deigarrienetako bat memoria horietan ikasleei buruzko informazioa jasotzerakoan. Datuak orokorki hartuz, ikasleen lanbideetan erreparatuta, ikasleen kategorian matrikulatutako ikasleen portzentaje handia nabarmentzen da, egonkor mantentzen dena aroz aro (% 35 40 artean). Hots, ikasle mota horrek lehen irakaskuntza egiteaz gain, arte eta lanbide eskolako gau-eskolak hartzen zituen. Horrek lanbide jakinik gabe eskolara jotzen zuten ikasleek lanbide heziketaren helburua lehenesten zutela erakusten du. Horrenbestez, ikasle askorentzat eskolak lehen prestakuntza ematen zuen, ziurrenera laneratzeko baliagarri izango zitzaiena. Lanbide motaren batean ari ziren ikasleen kasuan, orokorrean, bi ikasgai hartzen zituzten (marrazketa eta aritmetika), lehen irakaskuntzak utzitako gabeziak osatzeko. Halaber, eskola zabalik egon zen denbora-tarte guztian zehar eskola uztea nahikoa normala zela ikus daiteke, batez ere mutilen artean; izan ere, lan arloan zituzten premiak asetzeko ezinbestekotzat jotzen zuten prestakuntza jaso ondoren, eskola utzi egiten zuten. Gainera, aipatu beharra dago eskolak ez zuela inolako ziurtagiri edo diploma ofizialik ematen gerora lan egiteko baliagarria izan zitekeenik.

Donostiako Arte eta Lanbide Eskolak, hiriko Udalaren eta Foru Aldundiaren finantzaketarekin, lehen mailako helburua bete zuen, izan ere, Estatuak ez zion prestakuntza mota horri eutsi 1924. urtera arte eta, horrenbestez, gabezia hori osatzeko, eskolak ikasketa osagarriak eskaini zituen, arrakastatsua izan zena hirian eta inguruko herrietan. Gainera, funtzio sozial aski garrantzitsua bete zuen, izan ere, klase herritarreko ikasleak eta emakumeak hartu zituen, bestela prestakuntza jasotzeko aukera eskasak zituztenak. Bi kasuetan, multzo horietako herritarrek beren gurasoek baino lanpostu hobeak lortzen zituzten. Horrela, klase herrikoia sozialki mugitu egin zela ikus daiteke. Enpresen aldetik eskaera osoa ohikoa zen, izan ere, ikasle mota horrek arrakasta profesionala bermatzen zien, kalitateko prestakuntza jaso baitzuten.

1924-1928 bitartean Lanbide Heziketaren Estatutuak finkatu eta Estatuaren mendeko Lan Eskolak sortu ziren. Haatik, erreforma horiek barneratuta ere, eskolak bere bideari jarraitu zion. Dena den, frankismoan sartuta, 1955eko lanbide heziketako lege berriekin, Estatuko Araudi berrira egokitu behar izan zen.