Olerkariak

Delclaux Ortiz de Bustamante, Jaime

Euskal poeta. Bilbon jaio zen 1912an, eta oraindik gaztea zela, gaixotasun arrunt batek jota hil zen, Albaceten, 1937an, Gerra Zibilaren erdian.

Bilboko intelektual gazteek sutatutako Entsegu Artistikoen Erakunde Librearen (ALEA gaztelaniazko siglengatik) kide izan zen, garaiko beste pertsonai ezagunekin batera, hala nola Jose Miguel de Azaola, Pablo Bilbao Aristegui, Antonio Elias, Blas de Otero eta Esteban Urkiaga "Lauaxeta". Juan Ramon Jimenezen lagun mina izan zen, eta horrek Declaux-en poesia goraipatu egin zuen, oso gaztea zen arren. Jaime Delclauxek eta Pablo Bilbao Aristegui bilbotarrak harreman estua zuten Juan Ramon Jimenezekin, eta adiskidetasun hori dugu Platero y yo obraren egileak bizi artean izandako harreman-sare bikainean esanguratsuena. Euskal poeta gazteak eta Literaturako Nobel Saria zuen idazleak izandako harreman estua poesietan zein elkarri bidaltzen zizkioten eskutitzetan, baita Bilbao Aristeguik eta Juan Ramon Jimenezek 1936ko Gerra Zibila hasi aurretik, gerrak iraun bitartean eta gerra ostean elkarri bidalitako mezuetan. Andaluziar poeta handiak bi euskal intelektual gazteekin zuen adiskidetasuna erabat egiaztatuta geratu zen, La estacion total (Buenos Aires, 1946) liburua hitz hauen bidez dedikatu zienean: "Jaime Delclaux zenari eta pentsamendu metatuz joan den Pablo Bilbao Aristeguiren esna-aldiari" (itzulpen moldatua gaztelaniatik). Iñaki Betik aipatzen duen bezala, Delclauxen poesiak funts erromantikoa duela igarri da, eta kutsu modernista nabarmena du, baina baita sinbolista ere.

Jaime Delclaux Madrilen zegoen gerra zibilaren hasieran, 1936ko uztailean. Birikeriaren ondorioz osasuna pattala zuen, eta, horregatik, hiriburuan emandako denbora oso gogorra izan zen, bertatik ateratzen saiatzeagatik noiz edo noiz atxilotu baitzuten. Lagun zuen Fernando Ayari esker, Madriletik ateratzea lortu zuen, eta Aranjuezera joan zen, eta handik Albacetera. Probintziako Ospitalean sartu zuten, eta bertan hil zen poeta gaztea, bakar-bakarrik, 1937an. Ehun poema inguru utzi zituen idatzita. Bananduta argitaratu ziren, Obra poética liburukian osorik bildu zituzten arte (Laga argitaletxea, Bilbo, 1995). Pedro Ugartek Delclauxen poemen "joera erromantiko konbentzionala" nabarmentzen du, haren poemetako batzuk "beste sentsibilitate batzuetara jotzen dutela" dioen arren.