Monasterios

SAN SALVADOR DE OLAZABAL

Monasterio en Altzo (Gipuzkoa), antigua parroquia del barrio de Altzo-Azpi, que, en reinado de Sancho el Mayor de Navarra, junto con su heredad, fue donado en 1025 al de San Juan de la Peña por el señor de Gipuzkoa García Azenariz y su esposa, Gaila. El documento puede consultarse en el «Boletín de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del País» (1968, p. 325) y su traducción en Guipúzcoa en su historia de Fausto Arocena (p. 63-64). Tal como delinearon su heredad don García y doña Gaila, comprendía «desde Gaharraga, Orerurte, Aluizturre sobre Lascuren y de otra parte inferior o de Ainarte de Areiznabar, bajo de Arzagudun hasta Berasibia, al final del manzanal del señor García Azenáriz, Aralar, Ezizazabal, otro Ezizarai con Arrandari Sansoiz, manzanal de Ugarte, Zuaznabar con Otsabio de medio del manzanal. Hacia 1975, al hacer restauraciones en la iglesia de Altzo-Azpi, se halló la cimentación de otra iglesia anterior, románica, con ábside semicircular, del estilo de las de Estibaliz y Armentia.

Documento de donación de San Salvador de Olazabal

Variante del S. XII correspondiente a los folios 75 v. y 76r. del Libro Gótico de San Juan de la Peña. Transcripción (M. Agud, Boletín de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del País, 1968)

(Crismón) Sub nomine sancte trinitatis, ego quidem, Senior Garcia acenariz et domina / gayla pro remedio anime nostre, tradimus deo donante/ad monasterium sancti iohannis babtiste de pinna, illud/ monasterium / quo dicitur ollazabal, cum hereditate sua ut terminabit Senior Gar / cia acenariz et domina gayla, des scilice superiore gaharraga orer urrte,/ Aluizt urre super lascuren de alia parte inferiorem, uel de ainarte de areiz / nabar sub de arzagudum , usque uerasibia, in finem mazaneto de Senior Garcia / Acenariz, haralarre hezizazaual alia hezizaray, cum arrandari sanzoiz / mazaneto, de ugarte zuhaznabar, cum ossavio de medio mazaneto, ipsos / tradimus pro anime nostre. Senior Garcia acenariz Senior Enneco garciaiz / pro sua anima posuit partes de munio garziayz menore que comparaui / uilla que dicitur haya et helcanno, es mazanetos vl b'akas conparaui suo / uita, traditi domina gailla de anime enneco garziayz alius mazaneto / de ezquiaga, et terra iturrioz de gurtia de la imma de oblatione tradimus istus in atrio sanctorum Saluaroris domini nostri Ihesu Christi, et sancte crucis et sancti iohannis / babtiste et sancte prudencius, et sancti Saturnini et sancti Jacobi apostoli fratris domini / et sancti iohannis apostoli et Sancte Columbe. ollazabal uocitatur ut post obitum meum / pro intercisione uesrra uel omnium sanctorum merear hic elui a sorde nostrorum / facinorum et misericordia Christi concedente uobiscum frui regna celorum. Si quis /sane quod fieri credo minime hanc nostram deuocionem conatus fuerit disrum / pere filiis a nepotis, siue aliqua subrogata persona, sit a ceyu Christianorum / confusus et in presenti binas careat lucernas postque auerni non / euadat penas. Votum tamen nostrum firmum et inconuulsum permaneat in / eternum. Facta karta tradictionis era Ml LXIII. Prefatus ego quidem / Sancio rex regnam in pampilonia et sub inperio Senior Garsia acenariz de ipuscua dum hoc testamentum decreuimus confirmare. Ego comiz de urra prefari exarabi, hoc pactum et manibus meis feci id signum (signo). / testibus que scilicet tradidi ad roborandum. Domino Sancio de / arrozuide testis, Senior Fortunio gomiz. testis nunuso narriateiz. testis.