Municipios

Ororbia

Donación a Leire. En 1403, el rey navarro García el de Nájera dona Ororbia a Sancho Fortúñez, quien lo cede en 1047 al monasterio de San Salvador de Leire, junto con el patronato de su iglesia. El tenor de esta donación, conservada en el Libro Becerro del monasterio y consignada por Yanguas quien a su vez lo recoge de Moret, es el siguiente: "Ego Garsea ...tibi senior Sancio Fortunionis, mea spontea voluntate propter tuam fidelitatem atque servitium, & accepi de te equum colore nigro valentem D. solidos de argento: & illo equo fuit de rege domno Ranimiro, quod fuit captum in illa arrancata de Tafalla, & iam habeo hoc equum apud me, & cum sella, & freno de argento; & ideo concedo tibi villam quae vocitant Ororbia, quae est sub sigillo de Exauri, cum sua ecclesia, & dono tibi illa ut sint ingenua perpetualiter possidenda absque ulla dominatione regis, &c. Senior Fortum Sanz de Naxera, Aznar Fortuniones, comite Nunio Gundisalviz, Enneco Lopiz de Vizcaya, Fortuni Sancii alferiz, Sancio Dat caballerizo. Facta carta donationis notum die sabato idibus augusti era TLXXXI. Regnante ego Garcia rex in Pampilona & in Castella, Ranimirus rex in Aragone, & Fredinandus rex in Legione: Fructuosus exaravit".

Ordenanzas. Se hicieron las ordenanzas en el año 1544, basándose en las que tenían anteriormente, según refiere Idoate en Rincones..., [t. I, págs. 359-36l]. Se ocupaban estas ordenanzas de la vida religiosa y social de la comunidad, sin desatender las cuestiones económicas. Para recordar las ordenanzas los vecinos se reunían periódicamente en "bazarre".

Desamortización de Madoz. En cumplimiento de la Ley de Desamortización del 1 de mayo de 1855 se vendieron en esta localidad, en 1883, 174 fincas rústicas. [Ref. Rafael Goméz Chaparro "La Desamortización Civil en Navarra"].

AAA