Homenaje del vizconde de Tartas a Teobaldo I. En 1247 Ramón Arnalt, vizconde de Tartax, reconoció tener del rey Don Teobaldo I a Villanueva con toda la tierra de Mixa y Ostabares, y le hizo homenaje como sigue: In Dei nomine Conozuda cosa sea á todos los que son, é son á venir, que yo Remon Arnalt vizconde de Tartais, viengo de conoscido que he recibido é tiengo de vos. D. Th por la gracia de Dios rey de Navarra, é de Campaina, é de Brie, cuende Palacin, de mi buena voluntad sen fuerza é sen ningun constrenimiento, que me sea feito, Villanueva con toda la tierra de Mizxa, é Dostevales, é deviengo vuestro omme lige, de vos é de vuestros herederos, é de vuestros sucesores qui Navarra heredarán, contra todos los ommes del mundo, qui pueden vivir é morir, por mí é por mios herederos é por mios sucesores, qui heredarán empues mi en la devant dita tierra de Villanueva, é de Mizxa, é Dostavales; é debo vos facer yo, é aqueillos qui verran empues mi, á vos é ad aqueillos qui yerran empues vos, asi como dito es de suso, guerra, é paz é homenaje, assi como yo he feito de la devan dita tierra de Villanueva é de Mizxa é Dostavales contra todos los ommes del mundo con mio cuerpo é con todos los ommes de la devan dita tierra de Villanueva é de Mizxa é Dostabales; é debo vos render el castiello, é la tierra devan dita, irado é pagado, todas las vegadas que vos querredes; é si vos me embiades vuestras letras pendientes que vos rendiesse el castillo, é la devan dita tierra, que yo, troa XV dias despues que recibies vuestras letras, vaya á vos por rendervos el castiello é la devan dita tierra; é si yo non podies ir que vos embie tal omme qui vos rienda el castiello é la devan dita tierra en logar de mí: é debo vos render el castiello con todo el conduito (víveres ó cosa de comer), é con todas las armaduras, que serán en el castiello, al dia que yo recibiere vuestras letras por render el castiello; é vos me debedes rendes el castiello con tanto de conduito é con tantas armaduras como vos lo recebiertes de dentro XL dias que fuere finada la vuestra guerra; é yo aytorgo vos que vos retoviestes para vos todos los dreitos é los francages que vuestros antecesores avian en la devan dita tierra de Mizxa é Dostavales. E si por aventura aviniese que vos rey de Navarra, oviessedes guerra con el rey Danglaterra, de qui yo só omme lige por razon dotra tierra, que yo con mio cuerpo seria con el rei Danglaterra é vos daria, en logar de mi, un cabero qui ternia Villanova é vosserviría con el castiello de Villanueva, é con toda la tierra de Mizxa é Dostabales, é con todas las gentes qui son qui servir me deben, é cada uno como deve servir, assi como es devisado de suso. E todas las convenenzas. que son de suso escriptas, yo las he juradas sobre el libro é la cruz de mi bona voluntad, sen fuerza é sen constrenimiento que feito me sea, é que non pueda decir que fu engainado, nin decebido, nin forzado en aquestas convenencias: é Pedro Dax é Remon Robert, mios fillos, han jurado en aqueilla misma forma que yo juré de tenir é de complir todas las convenienzas que son de suso ditas; é si yo, nin mios herederos, nin mios sucesores qui verran empues mi, venieremos contra fas ditas convenienzas, ó contra alguna dellas, que seamos traidores é non nos podamos salvar por nuestras armas nin por aillenas, en ninguna cort del mundo. E porque todas estas convenenzas sean tenidas mas firmement, dó por fiadores, debdores é pagadores, D. Ramon Guillem vizcuende de Sola, é D. Pere Arnalt de Luxa, por mil marquos, cada uno por cinquocientos marquos, de fin argient (plata fina); en tal manera que si yo, ó alguno de mis herederos, ó de mis sucesores, vinieremos cuentra estas conveniencias, ó alguna deillas, que los devan ditos fiadores sean tenidos de dar a vos rei de Navarra, ó á vuestros sucesores, cada uno cinquocientos marquos de fin argent, sen ninguno contradimiento. En testimonio de la cual cosa, yo devan dito Remont Arnalt vizconde de Tartaix, pongo mi seyello en las presentes letras. Facta carta en Olit en el palacio del rey de Navarra, en la vigilia de Sant Climent en el anno de la incarnación de Dios de MCCXLVII: presentes testimonios, é á esto clamados é por mano recebidos, O. Sancho Ferrandez de Montagut senescal de Navarra, é D. Remiro Guillen vizconde de Sola, é D. Pedro Arnalt seinnor de Luxa, D. Leoyna de Sezana, D. Gilon de Velonessa, D. Nugon de Corneillon, D. Robert de Mesclinges, D. Pero Garceiz de Varriz, D. Aznar de Caparroso, D. Martin Garceiz de Eusa, é muitos otros.