Arkitektura

Zumarragako Hilerria

Zumarragako hilerria Beloki mendiaren magalean kokatzen da (43°04'59"N 2°19'00"W), mendiaren izen berdina hartzen duen kalean, Zumarragako herrigunetik horren ezaguna den Antiguako ermitarako bidean hain zuzen ere. Herria Urola ibaiaren arroaren goiko aldean kokatuta dago. Ibai hori dugu Gipuzkoako lurraldea berezko eskualdetan banatzen dutenetako bat. Herritik bertatik kostaldera 39 km dira, eta Antzuola, Azkoitia, Azpeitia, Ezkio-Itsaso, Gabiria, Legazpi eta Urretxu ditu mugakide.

Zumarragak 18,23 km²-ko azalera du, eta herrigunea itsasoaren mailarekiko 356,9 m-ko garaieran dago, batez beste.

Hilerri hau oso obra arkitektoniko berritzailea da Euskal Herri mailan. Jose Antonio Pizarroren lana dugu, eta bertan aurki ditzakegu Vicente Larrea eskultorearen bi estatua ere: "Bizitzaren Aingerua" eta "Heriotzaren Aingerua". 1875ean agertzen dira hilerri honen lehen datuak baina 1984an kriptara itzuliz birmoldatu zutena da gaur egun bertan aurki dezakeguna. Obra berri honen lanak 1990 urtean amaitu ziren.