Oria ibaia. Gipuzkoako ibaia da, Zadorra Arabakoa eta Ibaizabal Bizkaikoa bezala. Garrantzi gehien duena, bai bere erdiko kokapenagatik, baita zeharkatzen duen emari, luzera eta herri kopuruagatik ere. Gipuzkoako ibairik luzeena ere bada, 80 kilometro ingurukoa. Ipar-ekialderantz doa, Teresategiraino, eta mendebalderantz hartzen du, bokaleraino. San Adriango portuan sortzen da, 660 metroko altueran. Zupitxoetan elkartzen diren Latsaen eta Otsaurte errekek osatzen dute. Bildutako bi ur-ibilguek hemendik hartzen dute Oria izena. Zegama eta Seguratik pasatzen da. Ormaiztegi eta Beasain artean, Zumarragatik jaisten den ur emariarekin bat egiten du, Oria ere deitzen diotenarekin. Ondoren aipatuko ditugun ibaiadarrak jasotzen ditu: Ordizia, Itsasondo, Legorreta, Ikaztegieta, Alegi, Tolosa, Irura, Villabona, Andoain, Oria, Lasarte, Usurbil, Aginaga eta Oriotik jarraitzen du, Anarri puntaren eta Amezti mendiaren artean. Bere ibaiadar garrantzitsuenak hauek dira: Ursuaran, Idiazabalgo aldetik; Agauntza, Ataun-Lazkaotik; Amundarain, Zaldibiatik; Amezketa, izen bereko herritik; Araxes, Lizartza-Tolosatik; Berastegi, Ibarratik; Leitzaran, Andoainen, denak eskuineko ertzetik. Ezkerraldeko ibaiadarrak, berriz, Murumendi, Hernio, Iturriotz, Andatza eta beste mendi batzuen inguruko urak biltzen dituzten errekak dira. Oria ibaiaren ibilgua ipar-ekialderantz doa, Teresategiko muinora arte, Donostian, eta mendebalderantz egiten du bat-batean, Orioko bokalerantz. Ibilbide baxu honetan, meandro zabalak deskribatzen ditu Usurbil eta Aginaga artean, eta hemen ontzi txikientzat nabigagarria da. Ondarretak Kontxako badian isurtzen duen ubide oso zahar baten aztarnak daude. Gaur egun, Teresategiko muinoak (67 m) blokeatzen du.