Senataria. Bilbon jaioa, 1943ko abenduaren 14an. Eusko Legebiltzarreko legebiltzarkide eta senatari izan zen Eusko Legebiltzarreko lehen emakumeetako bat bere lehen legegintzaldian.
Inmaculada Boneta Piedra Bilbon jaio zen 1943ko abenduaren 14an. Gaztaroan musika ikasketak egin zituen eta pianoko goi mailako titulua lortu zuen hamalau urterekin. Zuzenbide ikasketak egin zituen Deustuko Unibertsitatean, eta 1964an lizentziatu zen unibertsitate horretan eta Valladolideko Unibertsitatean. Boneta Zuzenbide Fakultatean emakumeei sarbidea eman zien lehen promoziokoa izan zen, eta ondorioz, Deustuko Unibertsitatean zuzenbidean lizentziatutako lehen lau emakumeetako bat izan zen.
Unibertsitate-ikasketak amaitu ondoren, Kataluniara joan zen, eta han Sabadelleko enpresa bateko zuzendaritza-alboko gisa lan egin zuen bi urtez. Kataluniako aldi horren ondoren, Inmaculada Bonetak 1967an Euskal Herrira itzultzea erabaki zuen. Bilbon berriz ezarri ondoren, 1969an, Bilboko Udaleko Administrazio Orokorreko teknikariaren oposizioak gainditu zituen. Javier Ybarra Berguéren agintaldian sartu zen Bilboko Udalean, baina Pilar Careaga Bilboko alkatea zenean hartu zuen kargua. Inmaculada Bonetak, Bilboko Udalean egindako ibilbide luzean, hezkuntza eta kulturarekin eta gizarte-laguntzarekin lotutako lanak egin zituen. Horrela, Pilar Careagaren agintaldian eta Boneta Bilboko Udaleko kultur arduraduna izanik, Euskaltzandiari lehen laguntza ematea lortu zuen.
Inmaculada Boneta filiazio politiko nazionalistako familia batetik dator; beraz, ez da harritzekoa 1976an Boneta politikara hurbiltzen hasi izana, Espainiaren eta Euskal Herriaren irekiera politikoaren hasieran. Mundu nazionalistarekin izan zituen lehen harreman formalak Lauro ikastolaren sorreraren ondorioz izango dira, bertan kooperatibista gisa parte hartu zuen, eta ikastolak sortzeko mugimenduaren alde egin zuen. Boneta EAJren lehen batzarrean izan zen, 1977ko urtarrilaren 1ean, Iruñean.
Bere ibilbide politikoa 1978ko hauteskunde orokorretan hasi zen, Eusko Alderdi Jeltzaleko hautagai gisa aurkeztu zenean Diputatuen Kongresurako. Inmaculada Boneta seigarren postuan aurkeztu zen zerrenda nazionalistan, eta, beraz, ez zuen aulkia lortu lehen legegintzaldi honetan.
Euskal Kontseilu Nagusiaren garaian, Inmaculada Bonetak Carlos Santamaría hezkuntza-kontseilariarekin lankidetzan jardun zuen Euskadiko hezkuntza egituratzeko lanetan.
1980an, Eusko Legebiltzarraren I. Legegintzaldian EAJren legebiltzarkide hautatua izan zen (1980-03-31/1984-01-19). Lehenengo euskal hauteskundeetan hautatutako bost legebiltzarkideetako emakume bat izan zen. Beste laurak, hiru Eusko Alderdi Jeltzalekoak eta bat Herri Batasunekoak, honako hauek izan ziren: Ana Bereciartua Arriaran, Miren Begoña Amunarriz Olano, Itziar Aizpurua eta Maite Olazagoitia López de Luzuriaga. Lehen legegintzaldi honetan zazpi parlamentu-batzordetako kide izan zen. Leizaola lehendakariak Eusko Legebiltzarreko mahaiko lehen lehendakariorde izateko proposatu zion alderdiari, eta kargu hori lehen legegintzaldi osoan bete zuen. Eusko Legebiltzarra eta erakundeak sortzeko orduan, Bonetak ekarpen garrantzitsuak egin zituen, bai hezkuntzaren eta kulturaren arloan, bai legediaren arloan. Beraz, Inmaculada Boneta Euskararen Erabilera Normalizatzeko 10/82 Legearen txostengilea izan zen. Lege horrek euskararen ezagutza eta erabilera sustatu zituen euskal gizartearen funtsezko eremuetan.
II. Legegintzaldian, Inmaculada Boneta EAJren legebiltzarkide aukeratu zuten berriro. Eusko Alderdi Jeltzalearen barruko tentsioak, azkenean, alderdiaren zatiketa ekarri zuten eta, eta Carlos Garaikoetxeak Eusko Alkartasuna sortu zuen. Inmaculada Bonetak, Eusko Alderdi Jeltzaleak proposatutako "herrialde-ereduaren ikuskera desberdina" zuenez, Garaikoetxearen proposamenarekin bat egitea erabaki zuen. Carlos Garaikoetxearekin elkartu ziren parlamentariak, besteak beste Boneta, Talde Mistoan sartu ziren legegintzaldiaren amaiera arte (1986-10-01).
III. Legegintzaldian (1987-01-08/03-09-1990) Inmaculada Boneta Eusko Alkartasunako legebiltzarkide hautatu zuten. Legegintzaldi honetan Bonetak lau batzordetan hartu zuen parte. Bere ibilbideari jarraituz, Hezkuntza eta Kultura Batzordean parte hartuko du, baita legegintzako batzordeetan ere. Legegintzaldi honetan bertan, 1987ko urriaren 23an, Koro Garmendia Euskadiko Ezkerrako legebiltzarkideak Emakumearen Euskal Erakundea sortzeari buruzko Lege Proposamena egiteko asmoa agertu zuen. EEko legebiltzarkidearen proposamenarekin bat egin zuten beste euskal legebiltzarkideek, besteak beste, Inmaculada Bonetak. Horregatik guztiagatik, lan-talde bat sortu zen legea euskal legebiltzarkide emakume guztiek batera osatua. 1988ko otsailaren 5ean, Eusko Legebiltzarrak 2/1988 Legea onartu zuen; horren bidez, Emakumearen Euskal Erakundea sortu zen, Lehendakaritzari atxikitako erakunde autonomo administratibo gisa, "Euskal Autonomia Erkidegoko bizitza politiko, ekonomiko, kultural eta sozialaren eremu guztietan gizonen eta emakumeen benetako berdintasuna lortzeko".
III. Legegintzaldia amaitu ondoren, Inmaculada Boneta bere lanpostura itzuli zen Bilboko Udalean, Hezkuntza Sailean eta, ondoren, Gizarte Ekintza Sailean.
1994an, Eusko Alkartasunak senatari autonomiko izateko proposatu zuen. 1995eko otsailaren 10ean Eusko Legebiltzarrak senatari izendatu zuen eta Senatuko Talde Mistoan sartu zen EAren ordezkari gisa. Lehen legegintzaldian, senatari gisa, Bonetak sei batzordetan hartu zuen parte, eta lau aldiz izan zen txostengile. Legegintzaldi honetan, euskal senatariaren mintzaldiak ugariak izan zituen, baita horien gaiak ere. Europako Batasunarekin lotutako txostenak eta horiek autonomietan duten eragina nabarmenduko ditugu. 1996ko martxoaren 20an Senatuan eman zitzaion baja.
VI. Legegintzaldian Euskadiko senatari ordezkari hautatu zuten berriro. Inmaculada Bonetak, 1996ko martxoaren 27an, seigarren legegintzaldia ireki zuen Senatuko Prestaketa Batzordeko buru gisa. Senatuko araudiak autonomietako hizkuntza ofizialak bilkura solemnetan erabiltzeko aukera ematen duenez, Boneta senatariak Senatuaren legegintzaldia ireki zuen euskaraz. Hasierako esaldia hau izan zen: "Jaun eta andra Senatore txit gorenok: saio hau, hasten dela adierazten dut. Legealdi honetan, zazpigarrenarekin batera, Inmaculada Bonetako Senatuan izan zuen partaidetza-mailarik altuena. Senatuan egon zen bitartean, Parlamentuko Talde Mistoaren bozeramaile eta Senatuko Diputazio Iraunkorreko ordezko kide izan zen. Hamasei batzordetako kide izan zen eta zazpi ponentziatan parte hartu zuen. Horietako hiru legezkoak izan ziren. Legegintzaldi honetan Bonetak landutako gaiak nahiko heterogeneoak izan ziren, baina hezkuntzarekin eta kulturarekin, eta generoarekin zerikusia dutenak nabarmenduko ditugu.
Boneta senataria Parlamentuko Kazetarien Elkarteak saritu zuen. Horrela, 1997an Salmeron saria eman zitzaion (senatari borrokalarienari), Senatuan egindako lanagatik.
Inmaculada Boneta 2001eko urriaren 24an itzuli zen Senatura eta 2003ko azaroaren 12ra arte egon zen senatari gisa. Bi urte horietan Boneta senataria talde mistoaren bozeramaile izan zen lau hilabetez, eta hogeita bederatzi batzordetan hartu zuen parte. Legegintzaldi honetan, Bonetak hezkuntzaren eta genero-gaien inguruan hitz egin zuen, nahiz eta bere jarduketen garrantzia legegintza-lanean egongo den, guztira hamar txosten egin baitzituen.
2003ko azaroaren 12an senatari izateari utzi zion, eta Bilboko Udalera itzuli zen, Gizarte Ekintzaren arloan. 2005ean Hezkuntza, Gazteria eta Kirol Alorreko zuzendari izendatu zuten, eta bertan egon zen 2007ko uztailera arte, urte horretan erretiroa hartu baitzuen.
Gaur egun, Inmaculada Bonetak bizitza politikotik erretiratuta dago. Eusko Alkartasuna alderdiko kide izateari utzi zion eta Iñigo Urkulluren 2012ko urriko hauteskundeetan lehendakari izateko hautagaitzarekiko atxikimendu publikoa agertu zuen.
--
Jatorrizko testua: María José Villa Rodríguez
Itzulpena: ELIA itzultzaile automatikoa
Itzulpenaren berrikusketa: Agustín Arostegi