Lexikoa

ARABIARRAK

Efemerideak. Hauek dira euskaldunekiko efemeride nabarmenenak:

  • 711: Iberiar penintsularen inbasio arabiarra.
  • 714: Santa Orosiaren martirioa, Jakan.
  • 714: Muza ibn Noceiren inbasioa Euskal Herrian.
  • 719: Iruñea Botere arabiarraren mende dago.
  • 721: Eudonek, Euskadi eta Akitaniako dukeak arabiarrak suntsitzen ditu Tolosa akitanan.
  • 725: Ambiza Rodanoraino sartu eta Eudonekin borrokatu zen.
  • 730: Munuzaren eta Lampegiaren arteko ezkontzea. Lliviako tragedia.
  • 732: Euskaldunen porrota Bordelen aurrean eta Poitierseko gudua. Olasteko balizko bataila garai honetan.
  • 739: Ocba emirrak Iruña hartzen du.
  • 750: Iruñea arabiar goarnizioari labanaz pasatzen zaio.
  • 756: Abderraman I.aren espedizioa Iruñera; Yusufen porrota.
  • 767: Arabiar erasoa Araban.
  • 771: Abderraman I.ak Orreagako buruzagiak zigortzen ditu.
  • 791: Arabiar erasoa Araban.
  • 792: Arabiar erasoa Araban.
  • 798: Matxinada Iruñean; Mutarrif hil eta Belasko baskoia aldarrikatzen dute.
  • 799: Bartzelonako setioa.
  • 801: Argantzunek garaipen handia izan zuen arabiarren aurka.
  • 803: Banu Kasi eta baskoiek Tutera konkistatu zuten.
  • 812: Orreagako bigarren bataila.
  • 816: Sartu-irten arabiarra Euskal Herrian. 823: Arabiar erasoa Araban.
  • 824: Orreagako hirugarren bataila, parte-hartze arabiarrarekin.
  • 842: Balmako bataila eta Abderraman II.a emirrak Iruña hartzen du.
  • 843: Abderraman II emiraren espedizioa Iruñearen aurka.
  • 844: Kordobako espedizio berria Baskoniaren aurka.'
  • 848: San Eulogio Kordobatik baskoi lurraldera bidaia.
  • 850: Espedizio musulmana Tuteraren eta Iruñearen aurka.
  • 851-52: Muza ibn Muza ben Kasiren garaipena Albeldako baskoien aurka.
  • 860: Al-Khashtilgo bataila. Kordobara bidalitako Fortún Garcés I.aren harrapatu eta Kordobara bidaltzen dute.
  • 862: Muza ibn Muza ibn Kasi hil zen.
  • 964: Onneka Aznarez Abd Allahrekin ezkondu da Kordoban. Muhammad jaio da zen.
  • 866: Arabako lurretan sartzea.
  • 867: Musulmanen erasoa Arabako Garnik gotorlekuari.
  • 872: Muhammed I.aren kanpaina Banu Kasiren eta Iruñearen aurka.
  • 878: Al-Mundhir-ek Banu Kasi lurraldeari erasotzen dio eta euskal erresuma inbaditu.
  • 882: Muhammad ibn Lopek Oibarko gaztelua suntsitu du.
  • 904: Tuterako Lupo Muhammad Bayechen aurka abiatu da Arabako lurretan.
  • 908: Tuterako Lupo hil zen, Iruñearen aurkako ekintzan.
  • 910: Euskaldunek Deyoren gotorlekua hartzen dute. Ebrorantz doaz Vianatik.
  • 911: Tuterako Abd Allah eta HueskakoHuescako Mohammad Iruña hartzen saiatuko dira.
  • 912: Euskaldunek Ebro ibaia igaro eta Errioxan sartzen dira.
  • 914: Musulmanek Kalagorrako gotorlekua hartu zuten baskoiaren eskuetatik.
  • 921: Valdejunquerako porrota Nafarroan, Muez eta Irujoren artean.
  • 923: Errioxako errekonkista eta Abderraman iii.aren erasoa euskal erresumaren barrualdetik, Iruñea hartzen du.
  • 939: Abderraman III.aren porrota Simancasen, euskaldunen partaidetzarekin.
  • 958: Toda andreak Kordobara egindako bidaia.
  • 976: "Subh la Vascona", Kordobako sultana.
  • 981: Almanzorren Gerra Santua.
  • 999: Euskaldunek eta leondarrek lagundutako eraso eusko-gaztelarra. 
  • 1002: Calatañazorreko bataila – Almanzorren aurka.
  • 1006: Leondarrei laguntzea Clunian.
  • 1016: Punesen baleko sarrera musulmana Val de Punesetik.
  • 1045: Kalagorra, erasoan hartuta.
  • 1079: Arguedasetik Ribagortzarainoko mugaren aurrerapena.
  • 1094: Huescako setioa.
  • 1096: Alcorazko bataila gaztelauen eta musulmanen aurka.
  • 1110: Valtierrako errekonkista.
  • 1114: Tutera musulmanei hartzea.
  • 1118: Euskaldunek, aragoarrek eta baskoiek Zaragoza konkistatu zuten.
  • 1211: Navas de Tolosako bataila. Nafarroako Euskal Erresuma. ez du muga musulmanik, eta, beraz, ez du zuzeneko harreman militarrik, ez eta auzotartasunik ere.