Olerkariak

Irigaray Imaz, Jose Angel

1942ko urriaren 9an Iruñean jaiotako poeta nafarra.

Fermin Irigaray "Larreko" zirujau eta idazlearen biloba eta Aingeru Irigaray "Apat-Etxebarne" sendagile eta letragizonaren biloba. Medikuntzan lizentziatua, lanbide honetan aritu da 1996an Bilboko Kafe Antzokiaren kultur programazioaz arduratu zen arte, eta urte haietan Pamiela etxeko argitalpen-taldeko kide bihurtu zen. Urte asko zeramatzan Pamiela argitaletxearekin elkarlanean. Ez Dok Amairu taldeko kide izan zen, baita Jorge Oteiza eskultorearen ondarea kudeatzeaz arduratzen den Oteiza Fundazioko kide ere.

Bizi minaren olerkian (Edit. Pamiela, 1986) eta Urdinkara (Edit. Pamiela, 1995). Bere poemak askotan musikatu ditu Benito Lertxundik; adibidez: Urak dakarrena, Oi Zuberoa!, Orbaizetako arma olaren kantua eta Bizkaia maite.

2001. urtean XX. mendeko poesia kaierak bilduman antologia bat argitaratu zuen. Susa), eta haren hitzaurrean Koldo Izagirrek zioen Irigarayren poesia "nafartasuna adierazteko saiakera handia" dela eta lan poetiko horretan "saudade nazional" bat estimatzen zuela. Irigaray minduta agertu da euskarak Nafarroan duen egoerarekin eta Erresuma Zaharraren atzerakadarekin, "edozein haizeren menpe egongo ez den" herri bat aldarrikatuz. Izagirreren arabera, Irigaray "barne-erbestean" bizi da, eta horregatik erabiltzen ditu hainbeste toponimo, izen zahar eta iraganeko erreferentzia, nahiz eta poeta nostalgikoak ez duen atzera bakarrik begiratzen, Euskal Herriaren etorkizunaz eta bere hizkuntzaz kezkatzen da.

2002an Joan-Jinaren labirintoan poema-liburua argitaratu zuen, eta 1995 eta 2000 bitartean idatzitako olerkiak bildu zituen bertan.

Irigarayk euskararen normalizazio sozialari buruzko hausnarketa-liburuak idatzi ditu, hala nola Euskara bizitzaren kenkan. Orekaren mintzoa (Edit. Pamiela, 1988); eta baita narrazio laburren liburuak ere, hala nola Gauerdiko ele galduak (Edit. Elkar, 1985) eta Denboraren mugan (Edit. Pamiela, 2005). Gainera, 1936-1939ko gerra zibila lehertu zenean aitaren gogoetak argitaratzeaz arduratu zen. Liburu hark Gerla urte, gezur urte (Edit. Pamiela, 1993).

2010ean Euskaltzaindiko ohorezko euskaltzain izendatu zuten.