Albaitariak

Zurutuza Altolaguirre, Enrique

1917ko uztailaren 14an Ataunen jaiotako albaitaria eta gipuzkoar pertsonaia ezaguna. Azpeitian hil zen 2010eko maiatzaren 30ean.

Ikasketak Zaragozan egin zituen, eta 1946an zabaldu zituen, EE.UU-n egonaldi bat eginez. Bertan, lagundutako ugalketari eta intseminazio artifizialari buruzko ezagutzak bereganatu zituen. Hasieran Eibarren aritu zen albaitari, eta gero 1985ean Azpeitian erretiratu zen arte. Ikerketa-lan handia egin zuen, eta, horren ondorioz, behien Trichomoniasia aurkitu zuen. Gaixotasun hori oso garrantzitsua zen garai hartan, eta behien antzutasuna eragiten zuen. Ikerketa zabaldu eta lan bat argitaratu zuen Ciencia Veterinaria aldizkarian (1947), eta Fraisoro intseminazio artifizialeko zentroaren sorrera sustatu zuen, Zizurkilen.

Abeltzaintzaren gaiaren dibulgatzaile gisa, aldizkari espezializatu batzuetan kolaboratu zuen, ikastaroak eta hitzaldiak eman zituen eta Aberegintza monografikoa argitaratu zuen, abeltzaintzako ustiapenerako gida. Asteroko kolaborazioa izan zuen La Voz de España donostiarrean, landa eta naturari buruz. Dibulgazio-lan horren barruan, azpimarratzekoak dira La voz de Guipúzcoa irratian hainbat urtez eskaini ziren euskarazko irrati-elkarrizketak. Elkarrizketa horietan, Joxe Miguel etxejabe isekaria (Zurutuzak gorpuzten du) zientzialari eta hiritarrenarekin (D. Antonio, Manuel Oñatibia albaitaria). María Dolores Aguirrek, José María Etxebestek eta Nemesio Etxanizek parte hartu zuten programan, eta helburu bikoitza bete zuten: euskararen erabilera sustatzea eta abeltzainen ezagutzak areagotzea. Antzerkirako zuen zaletasunak paper txikiak interpretatzera eraman zuen, baita Estampas de la Pasión eta Odol Eskaintza zuzentzera ere. 90eko hamarkadaren amaieran Basojaunde Etumeta liburuaren euskarazko itzulpena argitaratu zuen eta 2007an D liburua aurkeztu zuen. Felipe Arín Dorronsoro (1881-1941), epaile magistratua. Aranzadi Zientzia Elkarteko kidea eta Zabalegi Landa Eskolaren sortzaileetako bat izan zen, Hernanin. Gipuzkoako Albaitarien Elkargo Ofizialeko lehendakari izan zen 1954an eta 1980an.

  • ETXANIZ MAKAZAGA, Jose M. "Albeitares y Veterinaria Municipal de Eibar" (1877-1977), Boletín de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del País, 2006.