Antropologoak

VALLE MURGA, Teresa del

Antropologo gipuzkoarra, 1937ko apirilaren 1ean Donostian jaioa. Katedraduna eta Gizarte Antropologia saileko zuzendaria Euskal Herriko Unibertsitatean (1988), Donostiako Filosofia eta Hezkuntza Zientzien fakultatean. Euskal Herrian, Mikronesian, Hawaiin, Mexikon eta Ipar Amerikan garatu ditu bere ikerketak -Emakumearen Antropologia, Genero Sistemak, Antropologia politikoa eta Metodologia-. «Bachellor of Arts» (St. Mary College, 1966); «Master of Arts» (Antropologia) Hawaiiko Unibertsitatean, 1974; Kultura-analisiaren metodoetan diplomatua (East-West Center, Honolulu, Hawaii, 1978); Lizentziaduna (Bartzelonako Unibertsitatea, 1980) eta Doktore Doktorea (EHU, 1981) Guam («Instruktorea», «Researcher», 1971-72), Princeton (Visiting Felow, 1986) eta Nevada-Renoko Basque Studies Programa (1985-91) unibertsitateetan aritu da irakasle. Era berean, Emakumearen Azterlanen Mintegiko zuzendaria izan da (1980-85 eta 1992-94). Doktoretza-ikastaroak, ikastaroak eta hitzaldiak eman ditu Euskal Herriko unibertsitateetan, Santiago de Compostelan, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan, La Lagunan, Menéndez-Pelayo Nazioarteko Unibertsitatean eta Malagan, bai eta Princeton eta Cornell Estatu Batuetako unibertsitateetan ere. Baita Zaragozako Unibertsitatean eta hainbat euskal kultur etxetan ere, bere espezialitateko arloei buruz. Hitzaldiak aurkeztu ditu, batez ere euskal antropologiari buruzkoak, sinposio eta kongresuetara Deustun (1980), I. Didaktika Jardunaldietara. Vianako Printzea (Iruñea, 1981), Bordeleko «Société d'Antropologie» jardunaldiak (1983), Donostiako III. Antropologia Kongresua (1985), «Gypsies and other minorities in Spain» sinposioa (Gypsy Studies Society, New York, 1986) 1967 eta 1976 artean Mariana eta Karolina uharteei buruzko landa-lanak eta artxibo-lanak egin zituen (Madril, Sevilla), baita Guameko Unibertsitaterako zenbait ikerketa ere. 1980-81ean, «Arrankudiagako herriko gizarte-antolaketa eta jabetza-sistema» (EI/SEV) izeneko ikerketa-taldea zuzentzen du. Parisko CNRSko Institut Universitaire Scientific-eko «Equipe Franco-Iberique de Recherches en Sciences Sociales»-eko kidea, Pierre Bidartek zuzendua (1985). 1986 eta 1988 artean, generoari buruzko landa-lana egin zuen Donostian eta Bilbon, Donostiako Udaleko Emakumearen Azterlanen Mintegiak emandako beka bati esker. UPV/EHUren enkarguz, ikerketak egin ditu gai hauei buruz: «Identitate generikoen eraikuntza hiri-esparruan» (1991), «Antropologia sozialetik espazioa aztertzeko Proposamen Antropologiko Berriak» (1992) eta, 1990ean, «Genero-eraikuntzak kultura-barneko konparazioan» (ikerketa-ildoa 4 tesi atxikita). 1994an hasi zen lana, hau ere EHUren enkarguz: «Euskal gizartean eta kulturan aldaketa prozesuak. Genero sistema eta harremanen ardatz eta artikulazioak». Frantziako CNRSk eta MECek «La Construction Sociale des sexualités en Europe du Sud» (1993-94) gaiari buruz egindako ikerketa-programaren barruan, Euskadiko proiektuaren koordinatzailea. 1981 eta 1983 bitartean, EI/SEVen Jose Miguel de Barandiaran Bekaz gozatu zuen. Beka hori etnografia-lan bati eman zioten lehena izan zen, «Euskal emakumeek kostaldean, landa-eremuetan eta hiri-eremuetan izan dituzten portaeraren eta balioen azterketa konparatiboa» egiteko. Bartzelonako «Anthropos» argitaletxeko «Cuadernos de Antropología» bildumaren zuzendaria (1981-1995), UPV/EHUko Emakumearen Azterlanen Mintegiak 1983an antolatutako «Emakumea, Kultura eta Gizartea» astearen koordinatzailea. EHUko Udako I. Ikastaroetako Antropologia Ikastaroko zuzendaria (1983); II. Ikastaroetako Etnizitate Ikastaroko zuzendarikidea (1984). III. Antropologia Kongresuko idazkaria (EHU, Donostia, 1984). IV. Antropologia Kongresuko «Emakumearen Antropologia» sinposioaren koordinatzailea (Alicante, 1987). Kobie eta Eres erakundeetako erredakzio-batzordeetako kidea; American Antropological Association (1976) eta Eusko Ikaskuntza (1978) elkarteetako kidea; ANKULEGI (Euskal Antropologia Elkartea) eta AUDEM (Emakumeen Ikerketen Unibertsitate Elkartea) erakundeetako sortzaileetako kidea 1993an. EASAko (European Association of Social Antropology) lehendakariordea. 1988an Gizarte eta Kultur Antropologiako Lizentziaturako ikasketa-plana egin zuen Estatuko Batzordeko kidea. 1993tik, Egin egunkariko eta Euskal Herriko Entziklopedia Orokor Ilustratuko kolaboratzailea da. 1971tik aurrera, bere espezialitateko gaien inguruko lan ugari argitaratu ditu zenbait aldizkaritan, hala nola, «South Pacific Bulletin», «Micronesica», «Guam Recorder», «Ethnica», «Société d'Antropologie du Sud-Ouest», «Lurralde», «Lan-Gaiak», Eusko Ikaskuntzaren Saileko Koadernoak. Kultur Antropologia», «Gendered Anthropology» edo «Aiurri».